कुनै समय भारतको सबैभन्दा मूल्यवान स्टार्ट-अप, बाइजु अहिले बाँच्नको लागि संघर्षरत

काठमाडौं ।

भारतको कुनै समयको सबैभन्दा मूल्यवान युनिकर्न र हाल वित्तीय समस्यामा परेको एडुटेक कम्पनी बाइजुले आफ्ना २० हजारभन्दा बढी कर्मचारीलाई फेब्रुअरीको तलब दिएको छैन।

कम्पनीले तलब भुक्तानीको लागि मार्च १० को म्याद गुमाउन सक्ने बताईएको छ। यसको राइट इस्यूबाट उठेको रकम रोकिएको छ।

नेशनल कम्पनी ल ट्रिब्यूनल (एनसीएलटी) को बेंगलुरु बेन्चले बाइजुलाई लगानीकर्ताहरूसँगको मुद्दाको समाधान नभएसम्म राइट इस्यूबाट उठेको रकम छुट्टै खातामा राख्न आदेश दिएको थियो। यो लगभग भारु २५-३० करोड डलर हो।

समाचारमा उल्लेख स्रोतका अनुसार कम्पनीले कर्मचारीलाई तलब दिन सक्ने अवस्थामा देखिँदैन। किनकी भारतमा बैंकहरू सप्ताहन्तमा पनि बन्द रहन्छन्।

कम्पनीका संस्थापक र सीईओ रवीन्द्रनले यस महिनाको सुरुमा कर्मचारीहरूलाई भनेका थिए, “हामी मार्च १० सम्ममा तपाईंको तलब भुक्तानी सुनिश्चित गर्ने प्रयास गरिरहेका छौं। हामी यी भुक्तानीहरू कानून बमोजिम गर्न सक्नेछौं।”

रवीन्द्रनले कर्मचारीलाई पत्र लेखेर राइट इस्यू बन्द भएको बताएका छन्। “तर, हामी अझै पनि तलब प्रक्रिया गर्न नसक्ने जानकारी गराउँदा दुःख लागेको छ। गत महिना पूँजी अभावका कारण हामीले चुनौतिको सामना गर्नुपरेको थियो,” उनले भने २० हजारभन्दा बढी कर्मचारीलाई भने, “अहिले कोष भए पनि ढिलाइ भइरहेको छ।”

एडटेक कम्पनीले भने कुनै पनि रकम झिकिएको छैन। लगभग ५३३ मिलियन डलर हाल कम्पनीको १०० प्रतिशत गैर-अमेरिकी सहायक कम्पनीमा राखिएको छ।

सन् २०१८ मा, बाईजु रभिन्द्रन भारतको स्टार्ट-अप संसारको टोस्ट थिए किनकी उनको नामांकित एडटेक कम्पनी, बाईजुजले युनिकर्नको ताज हासिल गरेको थियो।

कोभिड १९ महामारीको माध्यमबाट, स्कूलहरू बन्द हुँदा, बाइजुज बढ्दै र विस्तार हुँदै गयो – जबसम्म यो सबै खुल्न सुरु हुँदैन।

एक पटक भारतको प्रमुख निजी स्वामित्वमा रहेको कम्पनीको मूल्य २२ बिलियन डलर थियो, यसलाई अहिले केहीले घरेलु स्टार्ट-अपहरूको लागि सावधानीपूर्ण कथाको रूपमा लिइएको छ, किनकि लगानी कम्पनी ब्ल्याक रकले हालै १ बिलियन डलरमा यसको मूल्य घटाएको छ।

२३ फेब्रुअरीमा, बाइजुको मूल कम्पनी थिंक एन्ड लर्न (T&L) का बहुसंख्यक शेयरधनीहरूले “कुव्यवस्थापन र असफलता” को आरोपलाई उद्धृत गर्दै विशेष साधारण सभामा रवीन्द्रनलाई सीईओ पदबाट हटाउने पक्षमा मतदान गरेका थिए।

रवीन्द्रन र उनको परिवारले आरोपहरू अस्वीकार गर्छन्,। भोटको वैधतामा विवाद गर्दै र यसले ईजीएममा कम्तिमा एक संस्थापक-निर्देशक उपस्थित हुनु पर्ने आन्तरिक कम्पनी कानूनको उल्लङ्घन गरेको दाबी गर्दछन्। भोलिपल्ट कर्मचारीहरूलाई लेखेको पत्रमा, रवीन्द्रनले बैठकलाई “प्रहसास” भने र यसलाई अदालतमा चुनौती दिएका थिए।

कर्णाटक उच्च अदालतले मुद्दाको सुनुवाइका क्रममा साधारण सभामा पारित प्रस्तावहरू कार्यान्वयनमा अस्थायी रूपमा रोक लगाएको छ।

गत वर्ष मात्रै, बाइजुले बढ्दो ऋण, असन्तुष्ट लगानीकर्ता, ऋणदाताहरूबाट मुद्दा दायर, भारतको वित्तीय अपराध एजेन्सीको छानबिन, हजारौं कर्मचारीको कटौती, ढिलो तलब र तरलता संकटको सामना गर्नुपरेको छ।