काठमाडौं ।
अन्तराष्ट्रिय दूरसञ्चार संघ (आईटीयू) को तथ्यांकले कम आय भएका देशहरूमा कनेक्टिभिटी भिन्नता कायम रहेको देखाउँछ। आईटीयूले डिजिटल डिभाइड कम गर्ने उद्योगको प्रयासको बाबजुद कम आय भएका देशहरूमा इन्टरनेट प्रयोगकर्ताहरू पछाडि छोडिने जोखिम रहेको बताएको छ।
आफ्नो २०२३ फ्याक्ट एण्ड फिगर्स रिपोर्ट प्रकाशित गर्दै कम आय भएका देशहरूमा प्रत्येक १०० व्यक्तिहरूको लागि एकमात्र निश्चित-ब्रोडब्यान्ड सदस्यता रहेको बताएको छ।
प्रकाशित रिपोर्टअनुसार, विश्वव्यापी इन्टरनेट कनेक्सनमा स्थिर तर असमान प्रगतिले डिजिटल विभाजनको असमानतालाई हाइलाइट गर्दछ र कम आय भएका देशहरूमा मानिसहरूलाई पछाडि छोडिरहेको छ।
आईटीयूको वार्षिक कनेक्टिभिटी रिपोर्टमा पहिलो पटक प्रस्तुत गरिएको इन्टरनेट डाटा उपयोगको विश्लेषणले सन् २०२२ मा विश्वव्यापी इन्टरनेट ट्राफिकको ८० प्रतिशतभन्दा बढी फिक्स्ड ब्रोडब्यान्ड सेवाहरू ओगटेको देखाउँछ।
फिक्स्ड-ब्रोडब्यान्ड नेटवर्कहरूमा इन्टरनेट ट्राफिकको मात्रा, जुन अफिस र घर सेटिङहरूमा सामान्य रहन्छ, मोबाइल-ब्रोडब्यान्ड नेटवर्कहरू भन्दा धेरै छ।
तर स्थिर सञ्जालहरूको प्रभुत्वले उच्च मूल्य र पूर्वाधारको अभावका कारण न्यून आय भएका देशहरूमा प्रति १०० व्यक्तिमा एक निश्चित ब्रोडब्यान्ड सदस्यताको साथ उच्च र न्यून आय भएका देशहरू बीचको विश्वव्यापी जडान असमानतालाई जोड दिन्छ।
“प्रविधिको प्रगति जति छिटो र छिटो हुन्छ, सबैलाई जोड्ने हाम्रो मिशन त्यति नै जरुरी हुन्छ,” आईटीयूका महासचिव डोरेन बोगदान-मार्टिनले भने, “सार्वभौमिक र अर्थपूर्ण कनेक्सनको वाचा पूरा गर्नु हाम्रो समयको सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण कारण हो। हामीले चाहेको र चाहिने दिगो भविष्यलाई महसुस गर्ने हाम्रो प्रयास।”
सूचना र सञ्चार प्रविधिका लागि संयुक्त राष्ट्रसंघको विशेष एजेन्सी आईटीयूले यस वर्षको सुरुमा अनुमानित २.६ अर्ब मानिस, वा विश्वव्यापी जनसंख्याको एक तिहाइ, २०२३ मा अफलाइन रहने रिपोर्ट गरेको थियो।
यस्तै प्रमुख तथ्य र तथ्याङ्कले पूर्वाधार, किफायती, लिङ्ग, र स्थान लगायतका प्रमुख सूचकहरूमा अनुमानका साथ विश्वव्यापी जडान ट्र्याक गर्दछ। यसले अब ग्लोबल फाइभजी नेटवर्क कभरेज र इन्टरनेट ट्राफिक डाटामा नयाँ संकेतकहरू समावेश गरेको छ।
डिजिटल असमानता बढ्दो
कम आय भएका देशहरूमा, आईटीयू विश्लेषणले थोरै मानिसहरू अनलाइन मात्र नभएर कनेक्सनहरुमा रहेकाले कम डाटा प्रयोग गर्छन् भन्ने कुरा प्रकट गर्छ, जसको अर्थ उनीहरूले कनेक्टिभिटीको पूर्ण क्षमता हासिल गरिरहेका छैनन् वा डिजिटल रूपान्तरणका फाइदाहरू महसुस गरिरहेका छैनन्।
विश्वव्यापी रूपमा, डाटा प्रयोगको लागि मासिक औसत २५७ जीबी प्रति निश्चित-ब्रोडब्यान्ड सदस्यता थियो, जुन २०२२ मा ११ जीबी प्रति मोबाइल-ब्रोडब्यान्ड सदस्यता थियो। तर कम आय भएका देशहरूमा मासिक स्थिर-ब्रोडब्यान्ड ट्राफिक औसत १६१ जीबी मोबाइलको लागि मात्र १ जीबी मात्र थियो।
“तथ्य र तथ्याङ्क श्रृंखला हामी कहाँ छौं भन्ने एक महत्त्वपूर्ण रेकर्ड हो र हामीलाई हामी जहाँ हुन चाहन्छौं त्यहाँ लैजानको लागि एक राम्रो प्रेरक हो। यस संस्करणले आशावादी हुने कारणहरू छन् भनी देखाउँछ, तर वृद्धि दर असमान छ र फाइभजी नेटवर्क कभरेज र इन्टरनेट ट्राफिकमा नयाँ सूचकहरूले उच्च र न्यून आय भएका देशहरू बीच चलिरहेको असमानतालाई हाइलाइट गर्दछ, डिजिटल विभाजनलाई अझ गहिरो बनाउँदैछ,” आईटीयूको दूरसञ्चार विकास ब्यूरोका निर्देशक-डा कोस्मास लक्कीसन जाभाजाभाले भने।
इन्टरनेटको प्रयोग विश्वव्यापी रूपमा हरेक क्षेत्रमा बढ्दै गएको छ र ५.४ बिलियन मानिसहरू अर्थात विश्वको जनसंख्याको ६७ प्रतिशत बराबर, इन्टरनेट प्रयोग गर्छन्।
युरोप, कमनवेल्थ अफ इन्डिपेन्डेन्ट राज्य र अमेरिकामा करिब ९० प्रतिशत जनसंख्याले इन्टरनेट प्रयोग गर्छन्। विश्वव्यापी औसतको साथ अरब राज्यहरूमा र एशिया र प्रशान्तमा लगभग दुई तिहाई जनसंख्याले इन्टरनेट प्रयोग गर्दछ। यद्यपि, अफ्रिकामा आज जनसंख्याको ३७ प्रतिशत मात्र इन्टरनेट प्रयोग गर्छन्।
तथ्यांकअनुसार यस वर्ष विश्वभर ८१ प्रतिशत सहरी बासिन्दाले इन्टरनेट प्रयोग गरिरहेका छन्, जुन ग्रामीण क्षेत्रमा इन्टरनेट प्रयोगकर्ताको प्रतिशतभन्दा १.६ गुणा बढी हो। जसले सहरी-ग्रामीण विभेद कायमै रहेको देखाएको छ।
विश्वव्यापी रूपमा, २०२३ मा १० वर्ष वा सोभन्दा माथिका ७८ प्रतिशत व्यक्तिहरूले मोबाइल फोनको स्वामित्व लिएका छन्। औसतमा, प्रत्येक क्षेत्र र प्रत्येक आय समूहमा, इन्टरनेट प्रयोगकर्ताहरूको प्रतिशत मोबाइल फोनको स्वामित्वमा रहेका व्यक्तिहरूको प्रतिशतभन्दा बढी छ।
यसका साथै प्रकाशित रिपोर्टले लैङ्गिक डिजिटल विभाजन पनि जारी रहेको औंल्याएको छ।
प्रकाशित: १३ मंसिर २०८०, बुधबार
