४०० डिग्रीसम्म तातो बुध ग्रहमा पनि हुन सक्नेछ जीवन ! वैज्ञानिकहरूले पत्ता लगाए नुनिलो ग्लेशियर

काठमाडौं ।

पृथ्वी बाहेक, हाम्रो सौर्यमण्डलमा अरू कहाँ जीवन सम्भव छ भनी पत्ता लगाउन वैज्ञानिकहरू प्रयासरत छन्। यसको लागि मंगल ग्रहमा सबैभन्दा धेरै अन्वेषण गरिएको छ।

बैज्ञानिकहरुले बृहस्पति र शुक्र ग्रहमा पनि नजर राखेका छन्। तर बुध यो अपेक्षामा अलि पछाडि छ किनभने यो सूर्यको धेरै नजिक छ र तातो छ। अब एउटा नयाँ खोजले वैज्ञानिकहरुको दृष्टिकोण बदल्न सक्छ।

बुध ग्रहको अध्ययन गर्ने वैज्ञानिकहरूले यस ग्रहको ध्रुवीय क्षेत्रहरूमा ग्लेशियरहरूको अस्तित्वको प्रमाण फेला पारेका छन्। यी हिमनदीहरूमा जीवन हुन सक्ने वैज्ञानिकहरूले सुझाव दिएका छन्।

यो अध्ययनको बिबरण हालै प्लानेटरी साइन्स जर्नलमा प्रकाशित भएको छ। यसको प्रमुख लेखक, एलेक्सिस रोड्रिगेज भन्छन् कि हिमनदीसँग सम्बन्धित यो खोजले बुध ग्रहको हाम्रो बुझाइ बढाउँछ।

विशेष कुरा के हो भने बुधमा पाइने हिमनदीको प्रमाण पानीले नभई नुनबाट बनेको हो। वैज्ञानिकहरूले बुधको ध्रुवीय क्षेत्रहरूमा नुन ग्लेशियरहरू धेरै माइल तलसम्म हुनसक्ने अनुमान गर्छन्। यसमा ‘बस्ने ठाउँ’ हुन सक्छ।

अस्थिर-समृद्ध सतहमा सल्फर, क्लोरीन, सोडियम, र पोटासियमको उच्च प्रचुरता समावेश रहेको बताईएको छ।

“पृथ्वीमा रहेका विशिष्ट नुन यौगिकहरूले चिलीको सुक्खा अटाकामा मरुभूमि जस्ता केही कठोर वातावरणमा पनि बस्न योग्य ठाउँहरू सिर्जना गर्छन्,” अनुसन्धानका प्रमुख लेखक र पीएसआई वैज्ञानिक एलेक्सिस रोड्रिगेजले एक विज्ञप्तिमा भने, “सोचको यो रेखाले हामीलाई बुधमा उपसतह क्षेत्रहरूको सम्भावनालाई विचार गर्न नेतृत्व गर्दछ जुन यसको कठोर सतह भन्दा बढी सत्कारयोग्य हुन सक्छ।”

यस अनुसन्धानले बुध वाष्पशील, रासायनिक तत्वहरू र यौगिकहरू रहित छ जुन सजिलै वाष्पीकरण गर्न सकिन्छ र पृथ्वीमा जीवनको उदयको लागि महत्त्वपूर्ण थियो भन्ने यसअघिको विचारलाई चुनौती दिन्छ।

यसले भोलाटाइल रिच लेयर्स (भीआरएल) मा सानो ग्रहको सतह मुनि अस्थिरताहरू गाडिएको हुन सक्छ भन्ने संकेत गर्छ। टोलीसँग यी भीआरएलहरू बुधको सतहमा कसरी देखा पर्यो भन्ने बारे पनि एक विचार छ।

“पृथ्वी भन्दा फरक यी मर्कुरियन हिमनदीहरू क्षुद्रग्रहको प्रभावबाट पर्दा गहिरो गाडिएको भीआरएलहरुबाट उत्पन्न भएको हो,” अनुसन्धानका सह-लेखक र ग्रह विज्ञान संस्थान (पीएसआई) वैज्ञानिक ब्रायन ट्राभिसले भने। “हाम्रा मोडेलहरूले दृढताका साथ पुष्टि गर्छन् कि नुन प्रवाहले यी ग्लेशियरहरू उत्पादन गरेको हुन सक्छ र तिनीहरूको स्थानान्तरण पछि, तिनीहरूले १ अर्ब वर्ष भन्दा बढीको लागि अस्थिरता कायम राखे।”

यस अध्ययनलाई अमेरिकी अन्तरिक्ष एजेन्सी नासाले पनि आर्थिक सहयोग गरेको थियो । भर्खरै अर्को एक अध्ययनले बृहस्पतिको चन्द्रमा ग्यानीमेडमा जैविक पदार्थहरू हुन सक्ने बताएको छ।

अब बुध ग्रहसँग सम्बन्धित अध्ययनहरूले पृथ्वी बाहिर जीवनको सम्भावनाहरूका लागि वैज्ञानिकहरूको उत्साह बढाइरहेको छ।

बुध ग्रहमा जीवन असम्भव मानिन्छ

हाम्रो सौर्यमण्डलका सबै ग्रहहरूमध्ये बुध सूर्यको सबैभन्दा नजिक छ। यस ग्रहमा दिनको तापक्रम ४०० डिग्री सेल्सियसभन्दा माथि जान्छ। रात पर्दा तापक्रम माइनस १८० डिग्रीमा झर्छ। बुध ग्रहमा वायुमण्डल छैन, त्यसैले वैज्ञानिकहरूले यस ग्रहलाई जीवनको लागि असम्भव मानेका छन्। नयाँ आविष्कारहरूले उनीहरूको धारणा परिवर्तन गर्न सक्छ।