काठमाडौं ।
मंगल ग्रहमा पनि भूकम्प जान्छ। यो जानकारी अघिल्लो रिपोर्टहरूमा खुलासा गरिएको थियो। अब वैज्ञानिकहरूले मंगल ग्रहमा रेकर्ड गरिएको सबैभन्दा शक्तिशाली भूकम्प कुनै क्षुद्रग्रहको टक्करको परिणाम नभएर ग्रह भित्रको टेक्टोनिक बलको परिणाम भएको बताएका छन्।
जियोफिजिकल रिसर्च लेटर्स जर्नलमा प्रकाशित एक शोधपत्रमा मंगल ग्रह भूकम्पको हिसाबले निकै सक्रिय रहेको उल्लेख गरिएको छ। उल्लेखनीय छ कि गत वर्ष मे ४ मा मंगल ग्रहमा ४.७ म्याग्निच्युडको भूकम्प गएको थियो। यसलाई इनसाइट ल्यान्डरले रेकर्ड गरेको थियो र यो सन् २०२१ मा आएको ४.२ म्याग्निच्युडको भूकम्पभन्दा ५ गुणा बलियो थियो।
मंगल ग्रहमा ४.७ म्याग्निच्युडको भूकम्पको प्रभाव ६ घण्टासम्म रह्यो। यो कुनै पनि ग्रहमा हुने सबैभन्दा शक्तिशाली र लामो भूकम्प थियो। स्पेस डटकमको रिपोर्टअनुसार नोभेम्बर २०१८ मा मंगल ग्रहमा अवतरण गरेपछि, इनसाइट ल्यान्डरले त्यहाँ १,३०० भन्दा बढी भूकम्पहरू रेकर्ड गरेको छ। तीमध्ये ८ ओटा भूकम्प क्षुद्रग्रहका कारण भएका थिए।
यसैबीच, २०२२ को मे महिनामा रेकर्ड गरिएको भूकम्पमा पनि क्षुद्रग्रह आक्रमणको सम्भावना देखिने अनुमान गरिएको थियो, तर यस विषयमा अनुसन्धान गर्दा त्यस्तो भएको पाइएन। यदि त्यो भूकम्प क्षुद्रग्रहको कारणले आएको भए क्षुद्रग्रहको प्रभावले मंगल ग्रहमा एउटा खाडल बन्ने थियो तर त्यसो भएन।
भारत, चीन, युरोप र युएईका अर्बिटरहरूले सो अनुमानित क्रेटर खोजे तर फेला पार्न सकेनन्। धेरै महिनाको खोजीपछि वैज्ञानिकहरूले भूकम्पको कारण टेक्टोनिक डिस्टर्बन्स भएको निष्कर्षमा पुगेका छन्।
अन्वेषकहरूले किन मंगल ग्रहका केही क्षेत्रहरू ग्रहका अन्य क्षेत्रहरू भन्दा बढी तनावग्रस्त छन् भनेर बुझ्न प्रयास गरिरहेका छन्। यस खोजले वैज्ञानिकहरूलाई भविष्यमा मंगल ग्रहको कुन क्षेत्रमा मानव बसोबास गर्न सकिन्छ भनेर निर्णय गर्न मद्दत गर्नेछ।
प्रकाशित: ४ कार्तिक २०८०, शनिबार
