काठमाडौं ।
भारतको बजेट चन्द्रमा अवतरण आफ्नो अन्तरिक्ष कार्यक्रम विकास गर्न चाहने अन्य देशहरूको लागि एक नमूना भएको भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले शनिबार सफल मिसन पछाडि वैज्ञानिकहरूको प्रशंसा गर्दै भनेका छन्।
संस्कृतमा चन्द्रयान-३ भनिने “मूनक्राफ्ट” बुधबार चन्द्रमाको सतहमा अवतरण भएको थियो, जसले भारतलाई ठूलो मात्रामा नखोजिएको चन्द्रमाको दक्षिणी ध्रुव नजिक मानवरहित यान अवतरण गर्ने पहिलो राष्ट्र बनायो।
यो चन्द्रमामा सफ्ट ल्यान्डिङ हासिल गर्ने अमेरिका, रुस र चीनपछिको चौथो देश पनि बनेको छ। यो सफलताले भारतको महत्वाकांक्षी तर न्यून-लागत भएको अन्तरिक्ष कार्यक्रममा सबैभन्दा नयाँ कोसेढुङ्गाको रूपमा चिन्ह लगायो, जसले विश्वको सबैभन्दा बढी जनसंख्या भएको देशमा उत्सव मनाईएको छ।
“हाम्रो मिसनले अन्वेषण गर्ने क्षेत्रले अन्य देशहरूको चन्द्रमा मिसनका लागि नयाँ बाटो खोल्न मद्दत गर्नेछ,” मोदीले बेंगलुरुमा भारतीय अन्तरिक्ष अनुसन्धान संगठन (इसरो) परिसरमा मिसनका कर्मचारीहरूलाई भने,
“यसले चन्द्रमाको रहस्य मात्र खोल्दैन तर पृथ्वीका चुनौतीहरू समाधान गर्न पनि मद्दत गर्नेछ।”
यस हप्ताको मिसन अघिल्लो भारतीय चन्द्रमा मिसन अन्तिम अवतरणको क्रममा असफल भएको चार वर्षपछि आएको छ, जुन देशको अन्तरिक्ष कार्यक्रमको लागि ठूलो झट्काको रूपमा हेरिएको थियो। मोदीले त्यो असफलताबाट पाठ सिक्ने र चन्द्रमा मिसनको खोजीमा अथक प्रयास गरेकोमा वैज्ञानिकहरूको प्रशंसा गरे।
“तपाईको कडा परिश्रम, धैर्यता, लगनशीलता र लगनलाई म सलाम गर्दछु,” उनले भने। भारतसँग तुलनात्मक रूपमा कम बजेटको अन्तरिक्ष कार्यक्रम छ, तर जुन सन् २००८ मा चन्द्रमाको परिक्रमा गर्न पहिलो पटक अनुसन्धान पठाएदेखि आकार र गतिमा निकै बढेको छ।
चन्द्रयान-३ को लागत ७४.६ मिलियन डलर छ, जुन अन्य देशहरूका धेरै मिसनहरू भन्दा धेरै कम लागत र भारतको मितव्ययी अन्तरिक्ष इन्जिनियरिङको प्रमाण हो
इसरोले अर्को वर्ष पृथ्वीको कक्षमा तीन दिने चालक दलको मिसन प्रक्षेपण गर्ने तयारी गरेको छ। यसले जापानसँग २०२५ सम्ममा चन्द्रमामा अर्को अनुसन्धान र अर्को दुई वर्ष भित्र शुक्र ग्रहको कक्षीय मिशन पठाउने योजना पनि बनाएको छ।
प्रकाशित: ९ भाद्र २०८०, शनिबार
