काठमाडौं ।
प्रोटोटाइप ‘ब्रेन-लाइक’ (मस्तिष्क जस्तै) चिपले आर्टिफिसेल इन्टेलिजेन्स (एआई) लाई थप ऊर्जा कुशल बनाउन सक्ने यसको विकासकर्ता टेक्नोलोजी जायन्ट आईबीएमले बताएको छ।
एआई सिस्टमलाई शक्ति दिने कम्प्युटरहरूले भरिएको गोदामहरूसँग सम्बन्धित उत्सर्जनको बारेमा चिन्ता उठाइएको छ।
कम्पनीको प्रोटोटाइपले स्मार्टफोनका लागि अझ प्रभावकारी, कम ब्याट्री ड्रेनिङ एआई चिप्स निर्माण गर्न सक्ने आईबीएमले बताएको छ।
यसको दक्षता ती कम्पोनेन्टहरूमा निर्भर छ जुन मानव मस्तिष्कमा कनेक्शनको समान तरिकाबाट काम गर्ने कम्पनीले भनेको छ।
परम्परागत कम्प्युटरको तुलनामा, ‘मानव मस्तिष्कले थोरै शक्ति खपत गर्दा उल्लेखनीय प्रदर्शन हासिल गर्न सक्षम छ,’ स्विट्जरल्याण्डको जुरिचमा रहेको आईबीएमको अनुसन्धान प्रयोगशालामा आधारित वैज्ञानिक थानोस भासिलोपौलोसले भने।
उनले बीबीसीलाई भने कि उच्च ऊर्जा दक्षताको अर्थ ‘ठूला र अधिक जटिल कार्यभारको कम पावर वा ब्याट्री-अवरोधित वातावरणमा कार्यान्वयन गर्न सकिन्छ,’ उदाहरणका लागि, कार, मोबाइल फोन र क्यामराहरू।
‘अतिरिक्त, क्लाउड प्रदायकहरूले ऊर्जा लागत र तिनीहरूको कार्बन फुटप्रिन्ट कम गर्न यी चिप्स प्रयोग गर्न सक्षम हुनेछन्,’ उनले थपे।
डिजिटल टू एनालग
धेरैजसो चिप्स डिजिटल हुन्छन्, जसको अर्थ तिनीहरूले ० सेकेन्ड र १ सेकेन्ड को रूपमा जानकारी भण्डारण गर्छन्, तर नयाँ चिप मेमरिस्टर्स (मेमोरी रसिस्टर्स) नामक कम्पोनेन्टहरू प्रयोग गर्दछ जुन एनालग हुन् र संख्याहरूको रेञ्ज भण्डार गर्न सक्छन्।
तपाईले डिजिटल र एनालग बीचको भिन्नतालाई लाइट स्विच र डिमर स्विच बीचको अन्तरको रूपमा सोच्न सक्नुहुन्छ।
मानव मस्तिष्क एनालग हो, र मेमरिस्टरर्स जस्तै काम गर्न र मस्तिष्कमा सिनेप्सले काम गर्ने तरिका समान हो।
युनिभर्सिटी अफ सरेका प्रोफेसर फेरान्टे नेरी भन्छन् कि मेमरिस्टर्स त्यस रेञ्जमा पर्छ जसले प्रकृति-प्रेरित कम्प्युटिङले मस्तिष्कको कार्यको नक्कल गर्छ।
मेमरिस्टर्स ले यसको इलेक्ट्रिक हिस्ट्री ‘याद’ गर्न सक्छ, जस्तै जैविक प्रणालीमा सिनेप्स।
उनले भने, ‘इन्टरकनेक्टेड मेमरिस्टर्स एक जैविक मस्तिष्क जस्तै नेटवर्क बनाउन सक्छन्।’
उनी यस प्रविधिको प्रयोग गरेर चिप्सको भविष्यको बारेमा सावधानीपूर्वक आशावादी थिऐ, ‘यी प्रगतिहरूले सुझाव दिन्छ कि हामी निकट भविष्यमा मस्तिष्क जस्तो चिप्सको उदयको साक्षी हुन सक्छौं।’
यद्यपि, उनले चेतावनी दिए कि मेमरिस्टरमा आधारित कम्प्युटर विकास गर्नु सरल कार्य होइन र सामग्रीको लागत र निर्माण कठिनाइहरू सहित व्यापक रूपमा अपनाउनका लागि अगाडि धेरै चुनौतीहरू हुनेछन्।
यी कम्पोनेन्टहरूको प्रयोगले नयाँ चिपलाई थप ऊर्जा कुशल बनाउँछ तर नयाँ चिपमा डिजिटल तत्वहरू पनि छन्।
यसले अवस्थित एआई सिस्टमलाई चिपमा राख्न सजिलो बनाउँछ।
धेरै फोनहरूमा अब फोटोहरू प्रशोधन गर्ने जस्ता चीजहरूमा मद्दत गर्न बोर्डमा एआई चिपहरू छन्। उदाहरणका लागि, आईफोनमा ‘न्यूरल इन्जिन’ भएको चिप छ।
भविष्यमा, आईबीएमले फोन र कारहरूमा चिपहरू अझ प्रभावकारी हुने आशा गर्दछ, लामो ब्याट्री जीवन र नयाँ एप्लिकेसनको प्रतिज्ञा गर्दै।
प्रकाशित: २७ श्रावण २०८०, शनिबार
