काठमाडौं ।
चीनले सन् २०३० सम्ममा अन्तरिक्ष यात्रीहरूलाई चन्द्रमामा अवतरण गर्ने आफ्नो लक्ष्यको रूपमा हाल नयाँ क्यारियर रकेट र मानवयुक्त अन्तरिक्ष यान विकास गरिरहेको देशका अन्तरिक्ष विज्ञहरूले बताएका छन्।
नयाँ क्यारियर रकेट लङ मार्च-१० मुख्यतया पृथ्वी-चन्द्रमा स्थानान्तरण कक्षमा अन्तरिक्ष यान र चन्द्रमा ल्यान्डर पठाउने उद्देश्यका लागि विकसित गरिएको चाइना एरोस्पेस साइन्स एन्ड टेक्नोलोजी कर्पोरेशन (सीएएससी) अन्तर्गत चाइना एकेडेमी अफ लन्च भेहिकल टेक्नोलोजीका रकेट विशेषज्ञ रोङ यीले भने।
लङ मार्च-१० ले तरल हाइड्रोजन, तरल अक्सिजन र मट्टितेललाई प्रोपेलेन्टको रूपमा प्रयोग गर्दछ। यसको कुल लम्बाइ करिब ९२ मिटर, टेकअफ तौल करिब २ हजार १८७ टन, करिब २ हजार ६ सय ७८ टनको टेक अफ थ्रस्ट र पृथ्वी-चन्द्रमा स्थानान्तरण कक्षका लागि २७ टनभन्दा कम बोक्न सक्ने क्षमता छ।
नयाँ रकेटको गैर-बूस्टर कन्फिगरेसनले अन्तरिक्ष यात्रीहरू र कार्गोलाई अन्तरिक्ष स्टेशनमा ढुवानी गर्न मिशनहरू सञ्चालन गर्न सक्षम छ। यसको कुल लम्बाइ लगभग ६७ मिटर छ भने टेक अफ वजन लगभग ७४० टन छ। यस्तै टेक अफ थ्रस्ट लगभग ८९२ टन छ, र लो-अर्थ अर्बिट बोक्ने क्षमता कम्तिमा १४ टन छ भएको शिन्ह्वाले जनाएको छ।
‘लङ मार्च-१० चीनलाई सन् २०३० भन्दा अगाडि चन्द्रमामा अन्तरिक्ष यात्रीहरू अवतरण गर्ने रणनीतिक सहयोग हो र यसले सन् २०२७ मा आफ्नो पहिलो उडानको तयारी गर्ने अपेक्षा गरिएको छ,’ रोङले शिन्ह्वासँगको अन्तर्वार्तामा भने।
नयाँ मानवयुक्त अन्तरिक्ष यानले मोड्युलर डिजाइन अपनाएको छ, जसमा एस्केप टावर, रिटर्न क्याप्सुल र सर्भिस मोड्युल समावेश छ। यसले पृथ्वीको नजिक र गहिरो अन्तरिक्ष मिशनहरूको आवश्यकताहरू पूरा गर्न सक्छ।
सीएएससी अन्तर्गतको चाइना एकेडेमी अफ स्पेस टेक्नोलोजीका एक विज्ञका अनुसार यो अन्तरिक्ष यानको लगभग २६ टनको परिक्रमा मास छ र तीन अन्तरिक्ष यात्री बोक्न सक्छ। यो मुख्यतया चन्द्रमा वरिपरि परिक्रमा गर्न र पृथ्वीमा फर्कनका लागि अन्तरिक्ष यात्रीहरू पठाउन प्रयोग गरिन्छ।
तीन मोड्युल शेन्झाउ स्पेसक्राफ्टको विपरीत, नयाँ अन्तरिक्ष यानमा दुई भागहरू छन्। एउटा रिटर्न क्याप्सूल हो, जुन सम्पूर्ण अन्तरिक्ष यानको कमाण्ड सेन्टर र अन्तरिक्ष यात्रीहरूका लागि बस्ने ठाउँ हो। अर्को सेवा मोड्युल हो, जुन ऊर्जा र शक्ति केन्द्र हो। दुई-मोड्युल संरचनाले अन्तरिक्ष यानलाई थप पुन: प्रयोगयोग्य भागहरूसँग लचिलो बनाउँछ।
रिपोर्टकाअनुसार नयाँ अन्तरिक्ष यानको आधारमा चीनले चारदेखि सात जना चालक दलका सदस्य क्षमताको पृथ्वी नजिकको अन्तरिक्ष यान पनि विकास गरिरहेको छ, जुन देशको अन्तरिक्ष पर्यटनका लागि तयार छ।
प्रकाशित: ७ श्रावण २०८०, आईतवार
