काठमाडौं ।
वैज्ञानिकहरूले अर्को पुस्ताको सोलार प्यानल आविष्कार गरेका छन्। यो सोलार प्यानलले अन्तरिक्षमा क्षति हुँदा आफैंलाई निको पार्न सक्छ।
ब्रेकथ्रयू टेक्नोलोजीले तथाकथित ‘चमत्कार सामग्री” पेरोभस्काइटको प्रयोग गर्दछ। जुन पहिले स्ट्डान्डर्ड सिलिकन सोलार सेलको दक्षता बढाउन प्रयोग गरिएको थियो।
अष्ट्रेलियाको सिड्नी विश्वविद्यालयमा आधारित टोलीले पत्ता लगाए कि सामग्रीको उल्लेखनीय गुणहरूले लो-अर्थ अर्बिटमा सोलार प्यानलले सूर्यको उपयोग गरेर आफ्नो मूल क्षमताको १०० प्रतिशत पुनः प्राप्ति गर्न अनुमति दिन्छ। जुन विकिरणबाट क्षतिग्रस्त भएको हुन्छ।
स्याटेलाइटहरूले सन् १९५० को दशकदेखि विद्युतीय शक्ति प्रदान गर्न सोलार प्यानलहरू प्रयोग गर्दै आएका छन्, तर विभिन्न प्रकारका विकिरणका कारण तिनीहरूले प्रतिवर्ष १० प्रतिशतसम्म दक्षता हानि हुने दरबाट ग्रस्त छन्।
यससँग लड्नको लागि, वैज्ञानिकहरूले प्रोटोन विकिरण एक्सपोजरको नक्कल गर्न माइक्रोप्रोब प्रयोग गरी नयाँ डिजाइनको परीक्षण गरे जुन सोलार सेलले पृथ्वीको परिक्रमा गर्दा दशौंदेखि सयौं वर्षसम्म गुजरेका थिए।
वैज्ञानिकहरूले पत्ता लगाए कि यस प्रकारको विकिरणको कारणले हुने क्षतिलाई वैक्यूममा तातो उपचार प्रयोग गरेर पेरोभस्काइट सोलार सेल्समा उल्टाउन सकिन्छ।
पेरोभस्काइटलाई नवीकरणीय ऊर्जादेखि दूरसञ्चारसम्मका उद्योगहरूलाई रूपान्तरण गर्ने क्षमताको लागि प्रशंसा गरिएको छ।
सन् २०१७ मा, यूटा विश्वविद्यालयका एक सामग्री विज्ञान प्रोफेसरले फोटोभोल्टिक सेलको साथ प्रयोग गर्दा सूर्यको किरणलाई बिजुलीमा रूपान्तरण गर्ने अभूतपूर्व क्षमताको लागि यसलाई ‘अविश्वसनीय, एक चमत्कारी सामग्री’ भनेर वर्णन गरेका थिए।
अनुसन्धान टोलीका अनुसार पछिल्लो सोलार सेल सफलताको उपयोग धेरै एप्लिकेनहरूमा गर्न सकिन्छ। यसको प्रयोग स्पेसएक्सको स्टारलिंक जस्ता विश्वव्यापी इन्टरनेट स्याटलाइटमा गर्न सकिन्छ।
‘हामी आशा गर्छौं कि यस कामबाट उत्पन्न अन्तरदृष्टिले भविष्यका अन्तरिक्ष एप्लिकेसनहरूको लागि कम लागतको हल्का सोलार सेलहरू विकास गर्नका लागि भविष्यका प्रयासहरूलाई मद्दत गर्नेछ,’ परियोजनाको नेतृत्वकर्ता तथा प्रोफेसर अनिता हो-बेलीले भनिन्।
प्रकाशित: ५ श्रावण २०८०, शुक्रबार
