नासाको अन्तरिक्ष यान पहिलो पटक सूर्यको सबैभन्दा नजिक, भेटियो सौर्य हावाको संकेत !

काठमाडौं ।

अमेरिकी अन्तरिक्ष एजेन्सी नासाको पार्कर सोलार प्रोबले सन् २०१८ देखि सूर्यबारे जानकारी सङ्कलन गरिरहेको छ। आफ्नो मिशन सुरु गर्दा सौर्य गतिविधि शान्त थियो। सन् २०१९ देखि सूर्यमा हलचलको अवधि सुरु भएको थियो, जुन २०२५ सम्म जारी रहनेछ।

पार्कर सोलार प्रोब धेरै पटक सूर्यको नजिक गएको छ र हालै यसले सूर्यसँग सबैभन्दा नजिकको दृष्टिकोण बनाएको छ। नासाले ट्वीटमार्फत यसको झलक देखाएको छ।

यसलाई हेर्दा, यो अन्तरिक्ष यानले सूर्यलाई लगभग ‘छोएको’ देखिन्छ। यसैगरी पार्कर सोलार प्रोबले संकलन गरेको तथ्यांकबाट सौर्य वायुको स्रोत पत्ता लागेको छ।

पार्कर सोलार प्रोबको तथ्यांकले सौर्य हावा सूर्यको विशिष्ट क्षेत्रबाट निस्कने गरेको खुलासा गरेको छ। यो अध्ययन नेचर पत्रिकामा प्रकाशित भएको छ। वैज्ञानिकहरू विश्वास गर्छन् कि सौर्य हावाहरू सूर्यको कोरोनल प्वालहरू भित्र विशेष स्थानहरूबाट प्रवाहित हुन्छन्। यो खोजले वैज्ञानिकहरूलाई सौर्य आँधीहरू बुझ्न मद्दत गर्न सक्छ। यो जानकारी सौर्य आँधीहरूसँग सम्बन्धित भविष्यवाणीमा पनि उपयोगी हुन सक्छ।

हाल विश्वभरका वैज्ञानिकहरू सूर्यमा हुने गतिविधिमाथि नजर राखिरहेका छन्। किनकी सूर्य आफ्नो ११ वर्षको सौर्य चक्रबाट गुज्रिरहेको र धेरै सक्रिय चरणमा छ। जसका कारण सोलार फ्लेयर, कोरोनल मास इजेक्शन अर्थात् सीएमई निस्कन थालेका छन्।

पार्कर सोलार प्रोबले यी घटनाहरूको नजिकबाट निगरानी गरिरहेको छ। विगतमा यो सूर्यको सतहको ८५ लाख किलोमिटर नजिक पुगेको थियो। यस पटक यसले सूर्यलाई अझ नजिकबाट जाँच्यो।

सौर्य वायु (सोलार फ्लेयर) के हो ?

सौर्य हावा सूर्यबाट चारै दिशामा निस्कन्छ। यसले सूर्यको चुम्बकीय क्षेत्रलाई अन्तरिक्षमा लैजान मद्दत गर्छ। सौर्य हावा पृथ्वीको हावा भन्दा धेरै कम घना छ, तर यसको गति निकै तिब्र छ। सौर्य हावाहरू प्रतिघण्टा २० लाख किलोमिटरभन्दा बढीको गतिमा चल्छन्। तिनीहरू इलेक्ट्रोन र आयनीकृत परमाणुहरूबाट बनेका हुन्छन्, जसले सूर्यको चुम्बकीय क्षेत्रसँग अन्तरक्रिया गर्दछ। सौर्य हावा बहने क्षेत्र सूर्यको सबैभन्दा प्रभावशाली क्षेत्र हो।