३०० किलोग्रामको भूउपग्रह बुधबार बिहान पृथ्वीमा खस्दै

काठमाडौं ।

अन्तरिक्षमा घुम्ने धेरै स्याटेलाइट (भूउपग्रह)हरू अब सेवामा छैनन् र यी पृथ्वीका लागि खतरा बनेका छन्। यस्तै एउटा भूउपग्रह बुधबार हाम्रो ग्रहको वायुमण्डलमा प्रवेश गर्न सक्छ। यस स्याटेलाइटको नाम रुवेन रामाटी हाई एनर्जी सोलार स्पेक्ट्रोस्कोपिक इमेजर (आरहेस्सी/RHESSI) हो। यो अमेरिकी भूउपग्रह हो, जुन सन् २०१८ मा निवृत्त भएको थियो। त्यसबेलादेखि यो पृथ्वीको वरिपरि यस्तो कक्षमा घुमिरहेको थियो, जसका कारण हाम्रो ग्रहमा दुर्घटना हुने सम्भावना थियो।

नासाका अनुसार आरहेस्सी भूउपग्रहले करिब २१ वर्ष सेवा गरेको थियो। यस स्याटेलाइटको जिम्मेवारी सूर्यबाट निस्कने सोलार फ्लेयर र कोरोनल मास इजेक्शन (सीएमई) को निरीक्षण गर्ने थियो। जानकारीका अनुसार ३०० किलोग्रामको आरहेस्सी भूउपग्रह बुधबार पृथ्वीको वायुमण्डलमा पुन: प्रवेश गर्नेछ। अमेरिकी रक्षा मन्त्रालयले यो भूउपग्रहको कक्षमा निगरानी गरिरहेको छ।

अमेरिकी अन्तरिक्ष एजेन्सी नासाले एक विज्ञप्तिमा अधिकांश स्याटेलाइट अन्तरिक्षमा जलेर नष्ट हुने अनुमान गरेको छ। सो भूउपग्रह पृथ्वीको वायुमण्डलमा प्रवेश गर्ने बित्तिकै नष्ट हुन सक्छ, यद्यपि केही घटकहरू बाँच्न सक्छन्। आरहेस्सी स्याटेलाइटका कारण पृथ्वीमा ठूलो क्षति नहुनेमा नासा आशावादी छ।

सेवामा रहँदा, आरहेस्सी भूउपग्रहले सौर्य ज्वालाहरू र कोरोनल मास इजेक्शनको बारेमा धेरै महत्त्वपूर्ण जानकारी प्रदान गर्यो। उल्लेखनीय कुरा के छ भने, सोलार फ्लेयर र सीएमईहरू सोलार इभेन्टहरू हुन्, जसको प्रभावले पावर ग्रिडदेखि पृथ्वीको जीपीएस प्रणालीसम्म रोकिन सक्छ।

यदि तिनीहरू विनाशकारी छन् भने, तिनीहरूले अन्तरिक्षमा हाम्रा भूउपग्रहहरूलाई नष्ट गर्न सक्छन्। आफ्नो मिशनको क्रममा, आरहेस्सी स्याटेलाइटले १ लाख भन्दा बढी सौर घटनाहरू रेकर्ड गर्यो।

अब यो स्याटेलाइट क्र्याश हुने अवस्थामा परेको छ। नासाले आरहेस्सी भूउपग्रह बुधबार नेपाली समय अनुसार बिहान करिब ७ः१५ बजे पृथ्वीको वायुमण्डलमा पुन: प्रवेश गर्न सक्ने अनुमान गरेको छ। यसले पृथ्वीमा कति प्रभाव पार्छ, त्यो हेर्नैपर्छ।