काठमाडौं ।
चीनको अन्तरिक्ष स्टेशन, शेन्झौउ-१५ को चालक दल अहिले कक्षमा रहेको छ र आफ्नो स्टेशनको अनबोर्ड रिजेनेसेसन सिस्टममार्फत शत प्रतिशत अक्सिजन आपूर्ति गर्न सक्ने चीनको उत्तरी हेइलोङजियाङ प्रान्तको राजधानी हार्बिनमा भएको अन्तरिक्ष प्रविधि सम्मेलनले जनाएको छ।
चीनको अन्तरिक्ष यान केन्द्र अन्तर्गत वातावरणीय नियन्त्रण र जीवन-समर्थन इन्जिनियरिङ कार्यालयका निर्देशक बियान छ्याङले भने, ‘विकासले चीनको मानवयुक्त अन्तरिक्ष यानका लागि वातावरणीय नियन्त्रण र जीवन-समर्थन प्रणालीको “पुनःपूर्ति” बाट “पुनः निर्माण” मा मौलिक रूपान्तरणलाई प्रतिबिम्बित गर्दछ।’
चिनियाँ समाचार एजेन्सी शिन्ह्वाकाअनुसार चीनको मानवयुक्त अन्तरिक्ष मिसनहरूको लागि एक प्रमुख प्रविधिको रूपमा, वातावरणीय नियन्त्रण र जीवन-समर्थन प्रणालीले आधारभूत जीवन अवस्थाहरू सिर्जना गर्दछ र अन्तरिक्ष यात्रीहरूका लागि बाँच्नको लागि काम गर्ने वातावरण निर्माण गर्दछ, यसरी तिनीहरूको स्वास्थ्य र सुरक्षा सुनिश्चित गर्दछ।
प्रणालीमा निम्न प्रक्रियाहरूको लागि छवटा पुनर्जनन उपप्रणालीहरू समावेश छन्। जसमा पानी इलेक्ट्रोलाइसिसद्वारा अक्सिजन उत्पादन; कार्बन डाइअक्साइड हटाउने; हानिकारक ग्याँस हटाउने; मूत्र उपचार; पानी उपचार; र कार्बन डाइअक्साइड र हाइड्रोजनसँग पानी उत्पादन छन्।
“अहिले, छवटा प्रणालीहरू स्थिर सञ्चालनमा छन्, शत प्रतिशत अक्सिजन स्रोतहरू पुन: उत्पादन गरिएको छ र ९५ प्रतिशत जल स्रोतहरू पुन: प्रयोग गरिन्छ। यसले प्रत्येक वर्ष जमिनबाट आपूर्तिको मात्रा छ टनले घटाउँछ,” बियानले भने।
उनले वातावरण नियन्त्रण र जीवन सहयोग प्रणालीमा लागू हुने प्रविधि विश्वकै उत्कृष्ट मानिएको बताए ।
बियानका अनुसार विगत ५५ वर्षमा विज्ञहरूले चीनको मानवयुक्त अन्तरिक्षयानका लागि तीन पुस्ताको वातावरणीय नियन्त्रण र जीवन-समर्थन प्रणालीका साथै सेन्झाउ अन्तरिक्ष यान, अतिरिक्त सवारी साधनका स्पेससूट र तीन मोड्युल अन्तरिक्ष स्टेशन परिसरका लागि सान्दर्भिक उत्पादनहरू सफलतापूर्वक विकास गरेका छन्।
शेन्झौउ १५ टोलीले सम्मेलनको लागि विशेष रूपमा भिडियो पठाएको थियो। कमाण्डर फेइ जुन्लोङले १७ वर्षअघिको शेन्झाउ–६ मिसनको तुलनामा अन्तरिक्ष स्टेशनमा वातावरणीय नियन्त्रण र जीवन सहयोगी प्रविधिको परिवर्तन देख्न पाउँदा आफूलाई सम्मानित महसुस भएको बताए। उनले १०० दिनभन्दा बढी काम गर्न र अन्तरिक्षमा बस्न पाउँदा राम्रो महसुस गरे।
प्रकाशित: २ बैशाख २०८०, शनिबार
