काठमाडौं ।
कार्बन डाइअक्साइड उत्सर्जनले विश्वभरका देशहरूमा बहस निम्त्याउँछ। कार्बनडाइअक्साइड र अन्य हरितगृह ग्याँसको उत्सर्जन घटाउनेतर्फ काम भइरहेको दाबी र प्रतिबद्धता सबै देशले गर्छन् तर ठोस पहल भने देखिँदैन।
अब अन्वेषकहरूले नासाको पृथ्वी-अवलोकन गर्ने भूउपग्रहको सहयोगमा विश्वका १०० भन्दा बढी देशहरूको कार्बन डाइअक्साइड उत्सर्जन ट्र्याक गरेका छन्। अध्ययनसँग सम्बन्धित नक्सा जारी गरिएको छ। यसमा, ती देशहरू हरियो रंगमा देखाइन्छ, जसले उत्सर्जन गरेको भन्दा बढी कार्बन डाइअक्साइड अवशोषित गर्दछ। गाढा रङमा देखाईएका देशहरूले बढी कार्बन डाइअक्साइड उत्सर्जन गर्छन्। यसमा अमेरिका र चीन सबैभन्दा अगाडि छन्।
अध्ययनमा नासाको अर्बिटिंग कार्बन अब्जर्भेटरी-२ (ओसीओ-२) अन्तरिक्ष यान र भू-आधारित अवलोकनहरूबाट डाटा प्रयोग गरिएको थियो। अनुसन्धानकर्ताहरूले २०१५ देखि २०२० सम्म कार्बन डाइअक्साइड उत्सर्जन ट्र्याक गरे। यो ध्यान दिन लायक छ कि (ओसीओ-२) मिसनको उद्देश्य सबै देशहरूको कार्बन उत्सर्जन अनुमान गर्नु थिएन।
नासाको पृथ्वी विज्ञान डिभिजनका निर्देशक करेन सेन्ट जर्मेनले बताएअनुसार यो नासाले कार्बन उत्सर्जन मापन गर्ने प्रयासहरू कसरी विकास गरिरहेको छ भन्ने उदाहरण हो। यो अध्ययन सबै देशका लागि फाइदाजनक हुनसक्ने अध्ययनसँग सम्बन्धित लेखकहरू बताउँछन्। विगत धेरै वर्षदेखि आफ्नो कार्बन उत्सर्जन रेकर्ड नगर्ने यस्ता धेरै देशको तथ्याङ्क पनि यस अध्ययनमा सङ्कलन गरिएको छ।
केबल रुख काट्दा मात्रै पनि ल्याटिन अमेरिका, एसिया, अफ्रिका र ओशिनियाका क्षेत्रमा कार्बन उत्सर्जन बढेको अध्ययनमा देखिएको छ। यस अध्ययनले कार्बन उत्सर्जनलाई कसरी कम गर्न सकिन्छ भनेर बताउँछ। मानवीय हस्तक्षेप कम भएको वनको सहयोगले कार्बन उत्सर्जन कम गर्न सकिन्छ।
अन्वेषकहरू भन्छन् कि उनीहरूको पायलट प्रयोगलाई भविष्यमा अझ सुधार गर्न सकिन्छ, जसले संसारभरका देशहरूमा कार्बन उत्सर्जन कसरी परिवर्तन भइरहेको छ भन्ने कुरा प्रकट गर्नेछ।
प्रकाशित: २६ फाल्गुन २०७९, शुक्रबार
