यस्तो छ तपाईँ हामीले प्रयोग गर्दै आएको इयरफोन वा हेडफोनको इतिहास

काठमाडौं ।

भीडभाड भएको क्षेत्रमा इयरफोन, इयरबड वा हेडफोनले खेलेको भूमिकाको बारेमा तपाई सबै सचेत हुनुपर्छ। आज, सामान्यतया हरेक व्यक्तिको कानमा इयरफोन वा हेडफोन हुन्छ। अहिले बजारमा १०० रुपैयाँमै पनि इयरफोन  उपलब्ध छन्।

तर के तपाईलाई थाहा छ आज तपाईले यति सस्तोमा किन्न सक्ने इयरफोन कसरी सुरु भयो? संसारको पहिलो इयरफोन कस्तो थियो? यसबारे सायद कसैलाई थाहा होला। आज यो लेख मार्फत हामी तपाईलाई संसारको पहिलो इयरफोन कस्तो देखिन्थ्यो, कहिले बनाइयो र त्यसपछि कसरी हेडफोनको सुरुवात भयो भन्ने कुरा बताउनेछौं।

इयरफोन/हेडफोनको आइडिया टेलिफोन रिसिभरबाट
हेडफोन वा इयरफोनको आइडिया टेलिफोनबाट आएको हो। त्यतिबेला मानिसले टेलिफोनबाट मात्र ध्वनिमार्फत विद्युतीय संकेत सुन्न पाएका थिए। इयरफोन वा हेडफोनको आइडिया टेलिफोनको रिसिभर भागबाट नै फस्टायो र त्यसपछि त्यसमा काम सुरु भयो। १८८० मा पहिलो हेडफोन एक टेलिफोन अपरेटरद्वारा प्रयोग गरिएको थियो जुन एज्रा गुइल्यान्डद्वारा बनाईएको थियो।

यसलाई हेडफोन भन्न सकिँदैन किनकी यसमा सुन्नको लागि एउटा मात्र इयरपिस थियो भने अर्कोतर्फ काँधमा हेडफोनको रिसिभर थियो। यो हेडफोनको तौल ४.५ किलो थियो। यसपछि सन् १८९१ मा फ्रान्सेली इन्जिनियर अर्नेस्ट मर्काडियरले इयरफोनमा काम गर्न थाले। धेरै प्रयोगहरू गरिसकेपछि, उनले सानो इयरफोन बनाउन सफल भए जसलाई उनले “बाइ-टेलिफोन” नामले पेटेन्ट गरे। यसलाई संसारको पहिलो इयरफोन भनियो।

संसारको पहिलो हेडफोन ब्रिटिश कम्पनी इलेक्ट्रोफोन द्वारा १८९४ मा विकसित गरिएको थियो। कम्पनीले हेडफोनको आविष्कार गर्यो जसमार्फत यसका ग्राहकहरूले घरमै बसेर वर्तमान समाचारहरू सुन्न वा बेलायतका थिएटरहरूमा प्रत्यक्ष परफर्मेन्श सुन्न सकून्। यी हेडफोनहरू आजका हेडफोनहरू भन्दा अलि फरक थिए र हातले समात्नु पर्ने स्टेथोस्कोप जस्तो देखिन्थ्यो।

यस पछि, १९१० मा, अमेरिकी नौसेना रेडियो संचारको नयाँ तरिका खोज्दै थियो। उही युगका इन्जिनियर नथानियल बाल्डविनले आधुनिक हेडफोनको पहिलो पुस्ताको आविष्कार गरेका थिए र यी हेडफोनहरू आज प्रयोग गरिएका हेडफोनहरू जस्तै देखिन्थे।

यो हेडफोन भान्साको टेबुलमा बसेर नथानियल बाल्डविनले आविष्कार गरेको बताइएको छ। यसपछि उनले अमेरिकी नेभी अफिसरलाई यो हेडफोनको मोडल देखाए तर त्यसपछि मानिसहरूले यो हेडफोनमा खासै ध्यान दिएनन्।

केही परीक्षण पछि, नौसेना अधिकारीहरूले पत्ता लगाए कि यो हेडफोन पहिले आविष्कार गरिएका सबै हेडफोनहरू भन्दा राम्रो थियो र यसमा आवाज स्पष्ट रूपमा सुनिएको थियो। यी हेडफोनहरू प्रयोग गर्न पनि धेरै सहज थियो। यसपछि, प्रविधि राम्रो हुँदै गयो, नयाँ र उन्नत इयरफोन र हेडफोनहरू बजारमा आउन थाले। जुन तपाई हामीले कुनै न कुनै समय कुनै न कुनै रुपमा प्रयोग गरिरहेका छौं। अब भन्नुहोस् तपाईँसँग कुन हेडफोन छ ?