काठमाडौं ।
क्यानाडा सरकारले क्यानाडाको अन्तरिक्ष उद्योग विस्तार गर्ने प्रयासको एक भागको रूपमा देशबाट व्यावसायिक प्रक्षेपणहरूलाई अनुमति दिन नियामक ढाँचा स्थापना गर्ने योजना जनवरी २० मा घोषणा गरेको छ।
मोन्ट्रियल बाहिर क्यानाडाली अन्तरिक्ष एजेन्सी (सीएसए) को मुख्यालयमा एक ब्रीफिंगमा, ट्रान्सपोर्ट क्यानाडा, सीएसए र क्यानाडाली उद्योगका अधिकारीहरूले देशमा व्यावसायिक प्रक्षेपणहरू इजाजतपत्र दिने दुई-चरण दृष्टिकोणको घोषणा गरे।
अन्तरिम चरणमा, जुन तीन वर्षसम्म चल्ने अपेक्षा गरिएको छ, सरकारले केसका आधारमा व्यावसायिक सुरुवातहरू सञ्चालन गर्न अनुरोधहरूको समीक्षा गर्नेछ। विद्यमान कानून र नियमहरू प्रयोग गरेर, ती आवेदनहरू “सुरक्षित, भरपर्दो र वातावरणीय रूपमा दिगो” छन् भनी सुनिश्चित गर्न समीक्षा गरिने ट्रान्सपोर्ट क्यानाडाले एक विज्ञप्तिमा भन्यो।
त्यो अन्तरिम अवधिमा, ट्रान्सपोर्ट क्यानाडाले अन्य सरकारी एजेन्सीहरूसँग व्यावसायिक सुरुवातका लागि औपचारिक इजाजतपत्र फ्रेमवर्क विकास गर्न काम गर्नेछ। यसमा प्रस्तावित प्रक्षेपणहरू घरेलु कानून र अन्तर्राष्ट्रिय सन्धिहरू अनुरूप छन् कि छैनन् भनी जाँच गर्न अन्तर-एजेन्सी समीक्षा प्रक्रिया समावेश हुने स्पेसन्यूज डटकमले उल्लेख गरेको छ।
“हामी क्यानडालाई व्यावसायिक अन्तरिक्ष प्रक्षेपणमा एक नेताको रूपमा स्थान दिलाउन चाहन्छौं,” यातायात मन्त्री ओमर अल्घाब्राले भने।
उनले र अरूले प्रक्षेपणलाई देशको समग्र अन्तरिक्ष उद्योगमा हराएको टुक्राको रूपमा वर्णन गरे जुन स्थापना भएपछि, भूउपग्रह निर्माण र अन्तरिक्ष सेवाहरू समावेश गर्ने क्षमताहरूको पूर्ण दायरा प्रदान गर्दछ।
बेलायती सरकारले पनि साना भूउपग्रहहरू प्रक्षेपण गर्न देशमा स्पेसपोर्टहरूको नेटवर्क स्थापना गर्न खोज्दा यस्तै तर्कहरू गरेको छ।
“क्यानाडाबाट व्यावसायिक प्रक्षेपण सक्षम गर्नाले हाम्रो क्षेत्रलाई बढ्दो विश्वव्यापी अन्तरिक्ष प्रक्षेपण बजारको हिस्सा कब्जा गर्न अनुमति दिनेछ,” सीएसए अध्यक्ष लिसा क्याम्पबेलले भनिन, “अन्तरिक्ष प्रक्षेपणले क्यानाडाको घरेलु क्षमता बढाउनेछ र अन्तरिक्ष अभियानको पूर्ण जीवन चक्रलाई कभर गर्नेछ।”
“यो अन्त-देखि-अन्त अन्तरिक्ष क्षेत्रको लागि महत्त्वपूर्ण टुक्रा हो,” एक उद्योग समूह स्पेस क्यानडाका प्रमुख कार्यकारी ब्रायन ग्यालान्टले भने, “हामी विश्वास गर्छौं कि त्यहाँ क्यानाडाली कम्पनीहरू छन् जुन यहाँ लन्च गर्न चासो राख्छन्, तर अन्तर्राष्ट्रिय कम्पनीहरू पनि छन्।”
सबैभन्दा प्रख्यात क्यानेडियन प्रक्षेपण कम्पनी म्यारिटाइम्स लन्च सर्भिस (एमएलएस) हो, जसले नोभा स्कोटियामा स्पेसपोर्ट स्थापना गर्न धेरै वर्षदेखि काम गरिरहेको छ। यसले युक्रेनी-निर्मित ‘साइक्लोन-४एम रकेटहरू’ र सम्भावित रूपमा अन्य प्रक्षेपण सवारी साधनहरूको प्रक्षेपण होस्ट गर्नेछ। एमएलएसले वातावरणीय र अन्य स्वीकृतिहरू सुरक्षित गरेपछि अन्ततः गत वर्षको अन्तमा स्पेसपोर्टको निर्माण सुरु गर्यो।
हाल सी६ लन्च सिस्टम, रियाक्सन डाइनामिक्स र स्पेसरायड लगायत धेरै अन्य क्यानाडाली कम्पनीहरूले स्मॉलस्याट प्रक्षेपण प्रणालीहरूमा काम गरिरहेका छन् जुन क्यानाडा वा अन्यत्रबाट सञ्चालन हुन सक्छ।
ती कम्पनीहरूलाई बाह्य अन्तरिक्ष सन्धिको निरीक्षण आवश्यकताहरूको पालना गर्न प्रक्षेपण स्थानको पर्वाह नगरी क्यानाडा सरकारको स्वीकृति चाहिन्छ।
प्रकाशित: ८ माघ २०७९, आईतवार
