चिनियाँ र युरोपेली मार्स प्रोबद्वारा सूर्यको नजिकको वायुमण्डल जाँच्न सहयोग

काठमाडौं ।

सन् २०२१ मा “लगभग सेवाको बाहिर” अवधिमा रहेको चीनको तिआन्वेन-१ (Tianwen-1) अर्बिटरले युरोपेली अन्तरिक्ष एजेन्सीको मार्स एक्सप्रेससँग मिलेर सौर्य वैज्ञानिकहरूलाई सूर्य नजिक के हुन्छ भन्ने बारे थप जान्न मद्दत गरेको छ।

सन् २०२१ मा सेप्टेम्बरको अन्त्यदेखि अक्टोबरको मध्यसम्मको अवधिमा, चीनको मंगल ग्रहको परिक्रमा गर्ने अर्बिटरले आफ्नो पहिलो सूर्य ट्रान्जिट अनुभव गर्यो, जब सौर्य विकिरणले पृथ्वीसँगको सञ्चारमा उल्लेखनीय रूपमा बाधा पुगेको थियो।

‘मार्स सन ट्रान्जिट’ एउटा घटना हो जसमा पृथ्वी र मंगल ग्रह सूर्यको विपरीत दिशामा सर्छन्, र तीनवटा लगभग एक सीधा रेखामा हुन्छन्।

ट्रान्जिटको समयमा, तिआन्वेन-१ र मार्स एक्सप्रेसले लगातार संकेतहरू पठाए, जसले पृथ्वीमा रेडियो टेलिस्कोपहरूलाई ती संकेतहरू कसरी प्रभावित भयो भनेर जाँच्न अनुमति दियो।

एस्ट्रोफिजिकल जर्नल लेटर्समा भर्खरै प्रकाशित एउटा पेपरले अक्टोबर ९, २०२१ मा-जब रातो ग्रहको प्रक्षेपण बिन्दु सूर्यको केन्द्रबाट २.६ गुणा सौर्य त्रिज्या टाढा थियो – कोरोनल मास इजेक्शन भनिने एक हिंसात्मक सौर्य विस्फोट घटना (सीएमई) ले १० मिनेटको अवधिको लागि उल्लेखनीय अशान्तिहरू निम्त्याएको पत्ता लगायो। साथै, प्रक्षेपण बिन्दुको छेउमा कोरोनल तरंगहरू पत्ता लगाइयो।

चिनियाँ एकेडेमी अफ साइन्सेसका वैज्ञानिकहरूको नेतृत्वमा गरिएको अध्ययन अनुसार यो घटनाले कसरी चुम्बकीय क्षेत्रहरूले सोलार फ्लेयर्सलाई बाधा पुर्याउँछ भनेर प्रतिबिम्बित गर्दछ।

वैज्ञानिकहरूले सीएमई घट्दै गर्दा उच्च-गतिको प्राथमिक सौर्य वायु पनि पहिचान गरेका थिए। अध्ययनका अनुसार उच्च गतिको सौर्य हावा सूर्यको धेरै नजिक पाइएको थियो।

चीनको तिआन्वेन-१ मंगल मिशनमा एक अर्बिटर, ल्यान्डर र रोभर समावेश छ, जुन सन् २०२० जुलाई २३ तारिखमा प्रक्षेपण गरिएको थियो।