काठमाडौं ।
मानिसलाई अन्तरिक्षमा पठाउने भारतको पहिलो मिसन गगनयान कोरोना महामारीका कारण ढिलो भइरहेको छ। भारतीय अन्तरिक्ष अनुसन्धान संगठन (इसरो) ले परियोजनाको लागि संशोधित समयरेखा अझै जारी गरेको छैन।
मिशन गगनयानले तीन अन्तरिक्ष यात्रीहरूको टोलीलाई पृथ्वीको सतहबाट ४०० किलोमिटर माथिको कक्षमा लैजाने लक्ष्य राखेको नवभारत टाइम्सले उल्लेख गरेको छ।
परियोजना सन् २००७ मा कल्पना गरिएको थियो। यो औपचारिक रूपमा सन् २०१८ मा सुरु भएको थियो र यसको लागि १० हजार करोड भारतीय रूपियाँ विनियोजन गरिएको थियो।
पहिलो चालक दलको मिसन डिसेम्बर २०२१ मा सुरु हुने थियो। अन्तिम प्रक्षेपण हुनु अघि डिसेम्बर २०२० र जुलाई २०२१ मा दुई अनक्रूड मिसनहरू सुरु गरिने थियो। सरकारले यस अवधिमा कोरोनाका कारण आयोजनामा ढिलाइ नहुने दाबी गर्दै आएको छ।
तर पहिलो चालक दलको उडान २०२० बाट २०२१ र त्यसपछि २०२२ मा पुन: तालिका बनाइएको थियो। यस वर्ष सेप्टेम्बरमा, भारतका केन्द्रीय विज्ञान र प्रविधि राज्यमन्त्री जितेन्द्र सिंहले २०२३ को अन्त्य र २०२४ को सुरुमा मितिहरू परिमार्जन गरे। द प्रिन्ट रिपोर्टकाअनुसार इसरोले यस विषयमा कुनै प्रतिक्रिया दिएको छैन।
इसरोले अन्तरिक्षमा रोबोट पठाउने
दोस्रो मानवरहित उडानमा, इसरोले व्योममित्र नामको रोबोट पठाउनेछ, जसले मानव शरीरमा हुने परिवर्तनहरू निगरानी गर्नेछ। यसले मुटुको धड्कन, रक्तचाप र अन्तरिक्षमा हुने अन्य परिवर्तनहरू निगरानी गर्नेछ। यो रोबोट पहिलो पटक इसरोले २०२० मा एक कार्यक्रममा देखाएको थियो। गगनयान मिशन ढिलो हुन सक्छ, तर इसरो निजी स्टार्टअपहरूसँग नजिकबाट काम गरिरहेको छ। हालै श्रीहरिकोटामा रहेको इसरोको प्रक्षेपण प्याडबाट देशको पहिलो निजी रकेट प्रक्षेपण गरिएको थियो।
भारतीय वायुसेनाका पाइलटहरू अन्तरिक्षमा जाने
सन् २०१८ मा, १२ आईएएफ पाइलटहरू यस चालक दलको हिस्सा हुनेगरी सर्टलिस्ट गरिएको थियो। उनीहरुको बेंगलुरुको इन्स्टिच्युट अफ एरोस्पेस मेडिसिनमा शारीरिक र मनोवैज्ञानिक परीक्षण गरिएको थियो। तीमध्ये ४ जना पाइलटलाई सन् २०२० जनवरीमा थप तालिमका लागि रुस पठाइएको थियो। यस वर्ष मे महिनामा बेंगलुरुमा अन्तरिक्ष यात्री प्रशिक्षण सुविधा स्थापना गरिएको थियो। यहाँ चारजना अन्तरिक्ष यात्रीहरूले सिद्धान्त, शारीरिक फिटनेस, फ्लाइट सूट ट्रेनिङ, माइक्रोग्राभिटीलगायतका विषयमा अध्ययन गर्ने रिपोर्टमा उल्लेख छ।
मिसनमा के हुनेछ
जानकारीका अनुसार गगनयान मिसन एलभीएम ३ रकेटबाट प्रक्षेपण गरिने छ। चालक दललाई अन्तरिक्षमा पुग्न १६ मिनेट लाग्नेछ, जहाँ उनीहरूले तीन दिन वैज्ञानिक प्रयोगहरू सञ्चालन गर्नेछन्। अन्तरिक्ष यात्रीहरू सतहबाट ४०० किलोमिटर माथि पृथ्वीको कक्षमा हुनेछन्। पृथ्वीमा फिर्ताको समयमा, चालक दल बस्ने क्याप्सुल १२० किलोमिटरको उचाइमा अलग हुनेछ। यो बिछोडको ३६ मिनेट पछि समुन्द्रमा खस्ने बताईएको छ।
प्रकाशित: २० मंसिर २०७९, मंगलवार
