काठमाडौं ।
इलन मस्कले ट्विटर खरिद गरेसँग केही प्रयोगकर्ताहरु वैकल्पिक प्लेटफर्मको खोजिमा रहेका छन्। ट्विटरको विकल्प खोज्नेहरुबाट सबैभन्दा बढी लाभान्वित मास्टोडोन हुने देखिएको बीबीसीले उल्लेख गरेको छ।
इलन मस्कले ट्विटर खरिद गरेसँगै ब्लू टिकका लागि मासिक ८ अमेरिकी डलर लिने घोषणा गरेका छन्। यस अघि उच्च राजनीतिज्ञ र सेलिब्रेटीहरुले निःशुल्क ब्लू टिक सेवा उपयोग गर्दै आएका छन्।
मस्कले ट्विटर प्रयोग गरे बापत प्रयोगकर्तासँग पैसाल असुल गर्न थालेको भन्दै यसको विरोध पनि शुरु भइसकेको छ। यस्तोमा मास्टोडोन नयाँ विकल्पको रुपमा उदाएको छ।
मास्टोडोनमा ६ लाख ५५ हजारभन्दा बढी प्रयोगकर्ता छन्। गत हप्ता मात्र २ लाख ३० हजार भन्दा बढी प्रयोगकर्ता जोडिएको कम्पनीले जानकारी दिएको छ।
मास्टोडन ट्टिर जस्तै देखिन्छ। एकाउन्ट प्रयोकर्ताहरुले लेख्ने पोस्टलाई (‘टुट्स’ भनिन्छ)। त्यसलाई लाइक गर्न, रिप्लाई दिन र पुन पोस्ट गर्न सकिन्छ र साथै एक अर्कालाई फलो पनि गर्न सकिन्छ।
यसले फरक तरिकाले काम गर्दछ। यो नयाँ प्रयोगकर्ताहरूलाई आकर्षित गर्ने कारणहरू मध्ये एक हो, तर यसले साइन अप गर्ने नयाँ व्यक्तिहरूलाई केही भ्रम उत्पन्न गरेको छ।
यो प्लेटफर्म ६ वर्ष पुरानो हो। पछिल्लो समय बढ्दो प्रयोगकर्ताको संख्यालाई भने ह्यान गर्न एपलाई गाह्रो भइरहेको छ।
यी सबै सर्भरहरू के हुन् ?
साइन अप गर्दा सबैभन्दा पहिला सर्भर छनौट गर्नुपर्छ। त्यहाँ धेरै विकल्प छन्, तिनीहरू विषयगत छन् -धेरै देश, शहर वा रुचि।
तपाई कुनमा हुनु हुन्छ भन्ने कुराले खासै फरक पर्दैन। किनभने तपाई जसरी पनि अरु सबै प्रयोगकर्ताहरुलाई फलो गर्न सक्नु हुनेछ। तर यसले प्रयोगकर्तालाई शुरुवाती समुदाय दिन्छ। रुचिको आधारमा बढी पोस्टहरु देखिन्छ।
केहि लोकप्रियहरू-जस्तै सामाजिक र यूके-हाल मागको कारण धेरै ढिलो चलिरहेको छ।
आफ्नो फर्म सुपीरियर नेटवर्क्स मार्फत मास्टोडोनएपडट युके सर्भर चलाउँदै आएका रायन वाइल्डले २४ घण्टामा आफूसँग ६,००० भन्दा बढी नयाँ प्रयोगकर्ता सामेल भएका र दर्ता पज गर्नुपरेको बताए।
उनले भने, ‘मलाई के प्रचार भयो भनेर हेर्न मन लाग्यो।’
“मैले शुक्रबार राति १० बजे सर्भर खडा बनाए, र भोलिपल्ट बिहान उड्दा १,००० मानिसहरूमा पुगेका थिए। यतिका धेरै संख्यामा मानिसहरु जोडिन्छ भन्ने मलाई थाहा थिएन।’
यसमा किन सर्भर छ?
मास्टोडोन एउटा प्लेटफर्म होइन। यो एक ‘वस्तु’ होइन र यो एक व्यक्ति वा फर्मको स्वामित्वमा छैन। यी सबै विभिन्न सर्भरहरू एकसाथ लिङ्क हुन्छन्। र सामूहिक नेटवर्क बनाउँछन्, तर तिनीहरू विभिन्न व्यक्ति र संस्थाहरूको स्वामित्वमा छन्।
यसलाई विकेन्द्रीकृत भनिन्छ, र विकेन्द्रीकृत प्लेटफर्मका फ्यानहरूले यिनै कारणले मन पराउँछन्-तिनीहरू एउटै निकायको लहरमा चलाउन सकिँदैन, किनेको वा बेचिन्छ।
यद्यपि यसको नकारात्मक पक्ष यो हो कि तपाइँको सर्भर चलाउने व्यक्ति वा संगठनको सट्टामा हुनुहुन्छ, यदि तिनीहरूले यसलाई त्याग्न निर्णय गरे, तपाइँको खाता गुम्नेछ।
म्यास्टोडनले सर्भर मालिकहरूलाई सर्भर बन्द गर्ने निर्णय गरेमा प्रयोगकर्तालाई तीन अघि महिनाको सूचना दिन आग्रह गरिरहेको छ।
ट्विटरका पूर्व संस्थापक ज्याक डोर्सी ‘ब्लूस्काई’ नामक नयाँ नेटवर्कमा काम गर्दैछन्। उनी पनि यसलाई विकेन्द्रीकृत गर्न चाहन्छन्।
म्यास्टोडन कसरी मोडेरेड हुन्छ?
यो एक वास्तविक तातो आलु जस्तै हो। हालमा यसका सबै सर्भरहरुमा आफ्नो मोडडेरेड नियमहरु छन् र केहीमा छैनन्। केही सर्भरहरूले अन्यसँग लिङ्क नगर्ने छनौट गरिरहेका छन् जुन बटहरूले भरिएका छन् वा घृणित सामग्रीको उच्च मात्रा छ जस्तो देखिन्छ- यसको मतलब तिनीहरू ब्लक गरिएका सर्भरहरूमा भएकाहरूलाई देखिने छैनन्।
पोष्टहरू पनि सर्भर मालिकहरूलाई रिपोर्ट गर्न सकिन्छ। यदि यो घृणित भाषण वा गैरकानूनी सामग्री हो भने ती मालिकहरूले यसलाई मेटाउन सक्छन्। ती सामाग्री सबै तिरबाट हट्छ भन्ने छैन।
यदि यो प्लेटफर्म बढ्दै गयो भने यो ठूलो मुद्दा हुनेछ।
कुनै विज्ञापनहरु छन्?
होइन। त्यहाँ कुनै विज्ञापनहरू छैनन्। यद्यपि त्यहाँ तपाइँले कम्पनी वा उत्पादन को प्रचार पोस्ट लेख्न भयो भने कसैले रोख्ने छैन।
यो प्रयोग गर्न निःशुल्क छ?
शुल्कको विषय तपाई कुन सर्भरमा हुनु हुन्छ भन्नेमा निर्भर हुन्छ। केही सर्भरले डोनेसन माग्न सक्छन्। सर्भरका लागि उनीहरुले भुक्तानी पाएका हुँदैन। सर्भर चलाउनेले आफ्नो खर्च उठाउनका लागि डोनेसन माग्न सक्छन्। तर यो धेरै हदसम्म निःशुल्क छ।
प्रकाशित: २२ कार्तिक २०७९, मंगलवार
