काठमाडौं ।
प्रयोगशालामा विकसित गरिएको मस्तिष्क कोशिकाले भिडियो गेम खेलेको छ। अनुसन्धानकर्ताहरुले प्रयोगशालामा विकसित गरेको मस्तिष्क कोशिकाले सन् १९७० को टेनिस जस्तो भिडयो गेम पोङ खेल्न सिकेको बीबीसीले उल्लेख गरेको छ।
‘मिनी ब्रेन’ले वातावरण बुझ्न र प्रतिक्रिया दिन सक्ने उनीहरुले बताएका छन्।
कर्टिकल ल्याब्स कम्पनीका डा. ब्रेट कागनले प्रयोगशालामा विकसित भएको पहिलो ‘संवेदनशील’ मस्तिष्क बनाएको दाबी गर्दै न्युरोन जर्नलमा लेख लेखेका छन्।
अन्य विज्ञहरूले कामलाई ‘रोमाञ्चक’ भनेर वर्णन गरेका छन्। तर मस्तिष्कका कोशिकाहरूलाई संवेदनशील भन्नु धेरै टाढाको विषय भएको बताएका छन्।
‘हामीले डिभाइसको वर्णन गर्न यो भन्दा राम्रो शब्द फेला पार्न सकेनौं,’ डा. कागन भन्छन्, ‘यसले बाह्य स्रोतबाट जानकारी लिन, यसलाई प्रशोधन गर्न र वास्तविक समयमा प्रतिक्रिया दिन सक्षम छ।’
मिनी ब्रेन पहिलो पटक २०१३ मा उत्पादन गरिएको थियो। माइक्रोसेफलीको अध्ययन गर्न, एक आनुवंशिक विकार जहाँ मस्तिष्क धेरै सानो हुन्छ, र त्यसपछि मस्तिष्क विकासमा अनुसन्धानको लागि प्रयोग गरिएको थियो।
तर यो पहिलो पटक हो जब तिनीहरू प्लग इन गरिएको छ। र बाह्य वातावरणसँग अन्तरक्रिया गरिएको छ। यस अवस्थामा भिडियो गेम।
प्रतिक्रियामा, कोशिकाहरूले आफ्नै विद्युतीय गतिविधिहरू उत्पादन गरे। खेल जारी रहँदा उनीहरूले कम ऊर्जा खर्च गरे।
तर जब बलले प्याडल पास गर्यो र खेल अनियमित बिन्दुमा बलको साथ पुनः सुरु भयो, तिनीहरूले नयाँ अप्रत्याशित स्थितिमा थप पुनः क्यालिब्रेट गर्न खर्च गरे। मिनी ब्रेनले पाँच मिनेटमा खेल्न सिके।
यसले प्रायः बल मिस गर्यो। तर यसको सफलता दर अनियमित मौका भन्दा माथि थियो।
यद्यपि, कुनै चेतना बिना, मानव खेलाडीले जस्तै पोङ खेलिरहेको भन्ने थाहा छैन, अनुसन्धानकर्ताहरूले जोड दिए।
प्रकाशित: २९ आश्विन २०७९, शनिबार
