काठमाडौं ।
अनुसन्धानकर्ताहरूको समूहले प्रकाश वारपार गर्न अनुमति दिने फोटोभोल्टिक सौर्य प्यानलहरू बनाउने नयाँ तरिका विकास गर्न सफल भएका छन्।
यी पारदर्शी सोलार सेलहरूले नयाँ ऊर्जा क्रान्ति सुरु गर्न सक्छन् किनभने तिनीहरूलाई कार्यालय, घर, कारखाना र अन्य भवनहरूमा इन्स्टल गर्न सकिनेछ। यसबाहेक, घरका झ्यालहरू पनि तिनीहरूद्वारा प्रतिस्थापन गर्न सकिन्छ, जसले हरित ऊर्जा उत्पादनको लागि धेरै कम ठाउँ लिन्छ।
मिशिगन युनिभर्सिटीका शोधकर्ताहरूले जैविक सौर्य कोशिकाहरू नयाँ विधिका साथ विकास गर्न सफल भएका छन् जसलाई ठूलो मात्रामा उत्पादन गर्न सकिन्छ।
“सैद्धान्तिक रूपमा हामी अब अर्धपारदर्शी जैविक सौर्य कोशिका (सेमीट्रान्सप्यारेन्ट अर्गानिक सोलर सेल्स) हरूलाई दुई मिटर बाइ दुई मिटरसम्म मापन गर्न सक्छौं,” इलेक्ट्रिकल इन्जिनियरिङका प्राध्यापक तथा जर्नल जूलेमा प्रकाशित अध्ययनका लेखक स्टीफन फोरेस्टले भने।
हाल प्रयोगमा रहेका अधिकांश सौर्य सेलहरू सिलिकनबाट बनेका छन्, जसका कारण प्यानल पूर्णरूपमा अपारदर्शी हुन्छ। सिलिकन फोटोभोल्टिक सेलहरूको विकास र अनुसन्धानले समयको साथमा तीव्रता पाएको छ।
यस बाहेक, अर्गानिक सोलार सेलहरू जस्ता धेरै वैकल्पिक सौर्य सेल प्रविधिहरू पनि क्रमशः अन्वेषण भइरहेको छ। तर दक्षता र जीवनको सन्दर्भमा, तिनीहरू सिलिकन प्यानलहरू धेरै पछाडि छन्। अब अनुसन्धानकर्ताहरूको समूहले १० प्रतिशतको रेकर्ड दक्षता र ३० वर्षको लाइफ टाइमका साथ सोलार सेलहरू विकास गर्न सफल भएका छन्। अपारदर्शी सिलिकन सौर्य प्यानलको तुलनामा, पारदर्शी सौर्य प्यानलहरू कार्बनिक प्लास्टिकबाट बनेका छन्।
अर्गानिक सोलार सेलहरूको व्यापक रूपमा अपनाउन नसकिनुको मुख्य समस्या भनेको तिनीहरूको निर्माणको स्केललाई मापन गर्न असम्भव थियो। अब भने अन्वेषकहरूले यसको लागि मल्टि-स्टेप पिल-अफ प्याटर्निङ प्रविधि विकास गरेका छन्, जसले माइक्रोन-स्केल कनेक्सनहरू बनाउन सक्छ। यसले उनीहरूको उत्पादनलाई सजिलो बनाउँछ।
यी प्यानलहरूमा लगभग ५० प्रतिशत पारदर्शिता र ग्रीनिश टिन्ट छ। यसले तिनीहरूलाई व्यावसायिक प्रयोगको लागि उपयुक्त बनाउँछ। यदि भविष्यमा यी सौर्य प्यानलहरूलाई उपयोगमा ल्याईयो भने, यो हरित ऊर्जा उत्पादनमा ठूलो कदम हुन सक्छ।
प्रकाशित: ६ श्रावण २०७९, शुक्रबार
