पृथ्वीमा हुने धुलोको अध्ययन गर्न शक्तिशाली उपकरण प्रक्षेपण

काठमाडौं ।

अन्तर्राष्ट्रिय अन्तरिक्ष स्टेशनमा पुग्ने एक पेलोडले पृथ्वीमा रहेका अन्वेषकहरूलाई मद्दत गर्न सक्छ। नासाले आफ्नो जलवायु अनुसन्धानको लागि एक प्रमुख उपकरण लन्च गरेको छ, जसलाई अर्थ सर्फेस मिनरल डस्ट सोर्स इन्भेस्टिगेसन (Earth Surface Mineral Dust Source Investigation (ईएमआईटी) भनिन्छ। र यो उपकरण केनेडी स्पेस सेन्टरबाट बिहीबार राति स्पेसएक्स ड्र्यागन अन्तरिक्ष यानमा सवार भएको द भर्जले रिपोर्ट गरेको छ।

धुलो वायुमण्डलमा अचम्मको रूपमा शक्तिशाली बल हो, त्यसैले नासा यसलाई अझ राम्रोसँग बुझ्न कटिबद्ध छ। साना कणहरू मरुभूमि र अन्य सुक्खा क्षेत्रहरूबाट उठ्छन्, र धेरै फरक कारकहरूमा निर्भर गर्दछ, तिनीहरूले हाम्रो ग्रहमा चिसो वा तातो प्रभाव पार्न सक्छ।

यसमा कुन परिदृश्यले वास्तवमा विश्वभरि खेलिरहेको छ भन्ने विषयमा, वास्तवमा वैज्ञानिकहरू टाढै रहेका छन्।

“ईएमआईटीले खनिज धूलोको अध्ययन गरिरहेको छ किनभने यो हाल एक अज्ञात तत्व हो,” ईएमआईटीका प्रमुख अन्वेषक र जेट प्रोपल्सन प्रयोगशाला वरिष्ठ अनुसन्धान वैज्ञानिक रोबर्ट ग्रीनले, मिशनमा जुलाई १३ मा एक ब्रीफिंगमा भने, “यो कति तातो वा चिसो हुन्छ भन्ने मात्रै होइन, तर यो कतिबेला तातो वा चिसो हुन्छ भन्ने अनिश्चित छ।”

धुलो यस्तो रहस्य हुनुको एउटा कारण यो हो कि धुलोका कणहरू विभिन्न रंगहरूमा आउँछन्। यो गाढा रातो हुन सक्छ, उदाहरणका लागि, किनभने यसमा फलाम हुन्छ। माटो भएको धुलो कणहरू, अर्कोतर्फ, सामान्यतया रंगमा धेरै हल्का हुन्छन्।

ती हल्का धुलोका कणहरूले सूर्यको किरणलाई रिफ्लेक्ट अर्थात प्रतिबिम्बित गर्दछन्, र ग्रहलाई चिसो पार्न मद्दत गर्दछन्। तर अर्कोतर्फ, गाढा धुलोका कणहरूले वास्तवमा सूर्यको ऊर्जा अवशोषित गर्नेछ र यसको सट्टा ताप प्रभाव पार्दछ।

जलवायु परिवर्तनले पहिले नै पृथ्वीमा जीवनको लागि खतरनाक स्तरहरूमा चीजहरू तताएको छ, वैज्ञानिकहरू साँच्चै जान्न चाहन्छन् कि धूलोले विश्वव्यापी तापमान स्थिर गर्न प्रयासहरूलाई मद्दत गरिरहेको छ वा हानि गरिरहेको छ।

ग्रह वरिपरि अन्तर्राष्ट्रिय अन्तरिक्ष स्टेशनको कक्ष धुलो-मापनको लागि उपयुक्त छ किनभने यो पृथ्वीको सबैभन्दा सुक्खा क्षेत्रहरू मध्ये केहीको वरिपरि घुम्छ। मरुभूमिहरू संसारभरि यात्रा गर्ने अधिकांश धुलोको स्रोत हो। यी क्षेत्रहरूको कठोर, दुर्गम अवस्थाहरूले वैज्ञानिकहरूलाई भौतिकरुपमा जमिनको विशाल क्षेत्रहरूमा धुलोको नमूना लिन गाह्रो बनाएको छ।

५,८०० पाउन्डको ईएमआईटी, अन्य विज्ञान प्रयोगहरू र चालक दलका आपूर्तिहरू मध्ये, शनिबार, जुलाई १६ मा अन्तर्राष्ट्रिय अन्तरिक्ष स्टेशनमा आइपुग्नेछ।

यो जुलाईको अन्त्यमा डाटा सङ्कलन सुरु गर्न तयार हुनुपर्छ, जुन नासाले लगभग दुई महिना भित्र सार्वजनिक रूपमा साझेदारी सुरु गर्ने अपेक्षा गर्दछ।