काठमाडौं ।
हरेक पटक ब्रह्माण्डमा हुने गतिविधिहरूले हामीलाई नयाँ जानकारी दिन्छ। के तपाईंले कहिल्यै ब्ल्याकहोलबाट निस्कने आवाजको बारेमा पढ्नुभएको छ? ब्ल्याक होल, जसको बारेमा हामीले बुझेअनुसार प्रकाश पनि तिनीहरूबाट गुज्रिएपछि हराउँछ र तिनीहरूले आवाज पनि उत्पन्न गर्न सक्छन्।
अन्तरिक्षमा कुनै आवाज छैन भन्ने लोकप्रिय गलत धारणा यस तथ्यबाट उत्पन्न हुन्छ कि धेरै जसो अन्तरिक्ष अनिवार्य रूपमा एक शून्य हो, जसले ध्वनि तरंगहरूमार्फत प्रचार गर्न कुनै माध्यम प्रदान गर्दैन।
तर अमेरिकी अन्तरिक्ष एजेन्सी नासाले हालसालै पर्सियस ग्यालेक्सी क्लस्टरको केन्द्रमा रहेको ब्ल्याक होलबाट निस्किएको साउन्ड क्लिप जारी गरेको छ। यसमा ब्ल्याक होलबाट निस्कने आवाज सुन्न सकिन्छ।
रिपोर्टका अनुसार सन् २००३ देखि यो ब्ल्याक होल पर्सियस ग्यालेक्सी क्लस्टरको केन्द्रमा देखिएको छ। खगोलविद्हरूले पनि यसको कारण अनुमान गरेका छन्। ब्ल्याक होलले पठाउने दबाव तरंगहरूले यस आकाशगंगाको तातो ग्यासहरूमा छालहरू निम्त्याउने तिनीहरू भनेका छन्। जसले आवाजमा परिणत हुन थाल्छ।
यद्यपि हामी यसलाई हाम्रो कानले सिधै सुन्न सक्दैनौं। यो सबै प्रविधिको माध्यमबाट हामीसम्म आइपुगेको हो।
यो सबै सोनिफिकेसनबाट सम्भव भएको हो। यसले नासाको चन्द्र एक्स-रे अब्जर्भेटरीको डाटामा अन्तरिक्षमा फेला परेका ध्वनि तरंगहरू पुन: अवलोकन गर्दछ। सोनिफिकेसन प्रविधि भन्नाले खगोलीय डाटाको ध्वनिमा अनुवाद हो र यो वर्ष नासाको ब्ल्याक होल साताको लागि जारी गरिएको छ।
हालको अवस्थासम्म अन्तरिक्षमा कुनै आवाज नहुने गरेको विश्वास गरिँदै आएको छ र यस भनाइमा हामी गलत पनि हुन सक्छौँ ।अन्तरिक्षमा ध्वनि तरंगहरू प्रचार गर्न कुनै माध्यम उपलब्ध छैन भन्ने धारणाले यसलाई बल दिएको छ। तर पर्सियस ग्यालेक्सी क्लस्टरको ब्ल्याक होलबाट आउने आवाजले यसलाई अस्वीकार गर्छ।
ग्यालेक्सी क्लस्टरमा धेरै ग्यास रहेको वैज्ञानिकहरूले बताएका छन् । यसले त्यहाँ हुने साउंड वेभ्सको लागि तिनीहरूको मार्ग निर्देशन गर्न एक माध्यम बन्छ। पर्सियस ग्यालेक्सी क्लस्टरको पनि यस्तै अवस्था छ। यसबाट निस्कने ध्वनि तरंगहरूलाई प्रविधिमार्फत फिल्टर गरी मानिसले सुन्न सक्ने गरी तयार पारिएको थियो।
नासाकाअनुसार यी ध्वनि तरंगहरू आफ्नो मूल फ्रिक्वेन्सीभन्दा १४४ क्वाड्रिलियन र २८८ क्वाड्रिलियन गुणाको बीचमा सुनिन्छन्।
प्रकाशित: २९ बैशाख २०७९, बिहीबार
