पृथ्वीबाट ३ हजार प्रकाश वर्ष टाढा फेला पर्यो अद्धितिय ‘ब्ल्याक विडो’ तारा

काठमाडौं ।

हाम्रो ब्रह्माण्ड रहस्यले भरिएको छ, जहाँ लाखौं वस्तुहरू चलिरहेका छन्। हाम्रो आकाशगंगामा यस्ता धेरै कुराहरु लुकेका छन् तर हामी तिनीहरूमध्ये धेरै थोरै थाहा छ। यद्यपि, तिनीहरूले हाम्रो जीवनलाई कुनै न कुनै रूपमा असर गर्छ र उनीहरुको अध्ययन गर्ने प्रयास गरिएको छ।

खगोलविद्हरूले पृथ्वीबाट करिब ३,००० देखि ४,००० प्रकाश वर्ष टाढा रहेको एउटा यस्तो वस्तु पत्ता लगाएका छन् जसले एक रहस्यमय प्रकाश उत्सर्जन गर्दछ। यो चिज ‘ब्ल्याक विडो’ तारा हुनसक्ने बैज्ञानिकहरुको विश्वास छ, जुन छिटो घुम्ने पल्सर वा न्युट्रोन तारा हुन सक्छ। यी एउटा यस्ता तारा हुन्, जो आफ्नो सानो र साथी तारा खाएर बिस्तारै बढ्छन्।

ब्ल्याक विडो ताराहरू धेरै दुर्लभ छन्। खगोलविद्हरूले मिल्की वे अर्थात् हाम्रो आकाशगंगामा हालसम्म दुई दर्जन मात्रै यस्ता ताराहरू पत्ता लगाउन सकेका छन्। म्यासाचुसेट्स इन्स्टिच्युट अफ टेक्नोलोजी (एमआईटी) का अनुसन्धानकर्ताहरूले यो नयाँ ब्ल्याक विडो तारा पत्ता लगाएका छन्। तिनीहरू विश्वास गर्छन् कि यो ती सबै ब्ल्याक विडो ताराहरूमध्येको अनौठो र अद्वितीय ब्ल्याक विडो पल्सर हो। यसलाई ZTF J1406+1222 नाम दिइएको छ।

यस ताराको सबैभन्दा छोटो परिक्रमा अवधि पनि पत्ता लागेको अनुसन्धानकर्ताहरूले बताएका छन्। यो ब्ल्याक विडो तारा र यसको सहयात्री ताराले हरेक ६२ मिनेटमा एक अर्काको परिक्रमा गर्छन्। प्रणाली अद्वितीय छ किनकी यसले तेस्रो तारालाई होस्ट गर्दछ, जसले प्रत्येक १० हजार वर्षमा आफ्ना दुई भित्री ताराहरूलाई परिक्रमा गर्छ।

यो तीन-तारे प्रणालीले यो सबै कसरी भयो भन्ने प्रश्न खडा गर्छ। एमआईटीका अन्वेषकहरूले यो प्रणाली ग्लोबुलर क्लस्टरहरू भनेर चिनिने पुरानो ताराहरूको घना तारामण्डलबाट उत्पन्न भएको हुन सक्ने अनुमान गरेका छन्। यो विशेष प्रणाली यसको क्लस्टरबाट टाढाको आकाशगंगा तर्फ सरेको हुनसक्ने सम्भवना छ।

एमआईटीको भौतिकशास्त्र विभागका प्रमुख अनुसन्धानकर्ता तथा भौतिकशास्त्री केभिन बर्गेले सायद यो प्रणाली सूर्यभन्दा अगाडि नै हाम्रो आकाशगंगामा रहेको बताए। यो अध्ययन हालसालै नेचर जर्नलमा प्रकाशित भएको छ। अनुसन्धानकर्ताहरूले यो ट्रिपल स्टार प्रणाली पत्ता लगाउन नयाँ विधि अपनाएका छन्। यसका लागि उनीहरुले भिजिबल लाइटको प्रयोग गरे।