काठमाडौं ।
रकेटको उछिट्टिएको भाग अहिले सम्म चन्द्रमाको टाढाको भागमा ठोक्किएको हुनुपर्ने, वैज्ञानिकहरूले अनुमान गरेका छन् । सो रकेट चन्द्रमामा खसेको र ग्रीनबिच मिनटाइममा यसको प्रभावको आशा गरिरहेका थिए।
खगोलविद्हरूले अहिलेसम्म चन्द्रमाको टाढा भागमा खसेको तीन टन तौलको रकेट भागको अवस्था थाहा नभएको बताएका छन्। वैज्ञानिकहरूले आगामी दिनहरू वा हप्ताहरूमा पुष्टि प्राप्त गर्ने आशा गर्छन्।
रकेटको अंश शुक्रबार चन्द्रमाको सतहमा ८,८०० किलोमिटर प्रतिघण्टाको गतिमा ठोक्किने र एउटा सानो खाडल बनाएर धुवाँको मुस्लो आउने अपेक्षा गरेका थिए। तर अहिलेसम्म त्यस्तो कुनै संकेत देखिएको छैन ।
तीन टनको रकेटको भाग धेरै वर्षदेखि ट्र्याक गरिएको थियो, तर यसको ओरिजिनको बारेमा विवादित थियो।
सुरुमा, खगोलविद्हरूले सो इलन मस्कको स्पेसएक्स फर्मको भाग हुन सक्ने अनुमान गरेका थिए तर त्यसपछि यो चिनियाँ भएको बताएका थिए। जसलाई चीनले अस्वीकार गर्यो।
रकेटको भाग पहिलो पटक मार्च २०१५ मा पृथ्वीबाट देखिएको थियो। एरिजोनामा नासाद्वारा अनुदानित अन्तरिक्ष सर्वेक्षणले यसलाई भेट्टाएको थियो तर सो वस्तु क्षुद्रग्रह नभएको देखिँदा त्यसमा चासो हटेको थियो।
रकेटको भागलाई “स्पेस जंक” भनिन्छ, यो पृथ्वीमा फर्कन पर्याप्त इन्धन वा ऊर्जा नभएको मिसन वा स्याटेलाइटहरूबाट खारेज गरिएको हार्डवेयर हो।
पृथ्वी भन्दा माथि, केही टुक्राहरू हाम्रो नजिक छन्, तर अरू यो बूस्टर जस्तै, पृथ्वीको वायुमण्डलबाट धेरै टाढा उच्च कक्षमा हजारौं किलोमिटर टाढा छन्।
युरोपेली अन्तरिक्ष एजेन्सीले अहिले १० सेन्टिमिटरभन्दा ठूलो अन्तरिक्ष फोहोरका ३६,५०० टुक्रा रहेको अनुमान गरेको छ।
कुनै अन्तरिक्ष कार्यक्रम वा विश्वविद्यालयले औपचारिकरूपमा गहिरो स्पेस जंक ट्र्याक गर्दैन। यो अनुगमन गर्न महँगो छ र उच्च-कक्षका फोहोरबाट मानिसहरूलाई जोखिम कम छ।
त्यसैकारण, थोरै सिमित स्वयंसेवक खगोलविद्हरूले मात्र आफ्नो खाली समयमा गणना गर्न र परिक्रमाहरू अनुमान गर्न खर्च गर्छन्।
प्रकाशित: २२ फाल्गुन २०७८, आईतवार
