काठमाडौं ।
मंगल ग्रहबाट आउने तस्विरहरूले हरेक पटक केही नयाँ देखाउँछन् र वैज्ञानिकहरूलाई पनि चकित पार्छन्। हालै आएको एक तस्बिर हेर्दा ठुलो रुखको काटिएको बाँकी भाग जस्तो देखिन्छ। यो तस्बिरमा मंगल ग्रहमा एउटा ठूलो ‘कन्सेन्ट्रिक रिङ’ देखिन्छ।
युरोपेली अन्तरिक्ष एजेन्सी (ईएसए) ले मंगल ग्रहमा खिचिएको नयाँ तस्विर सार्वजनिक गरेको छ र आफ्नो वेबसाइटमा यसको बारेमा जानकारी दिएको छ। वास्तवमा, यो मंगल ग्रहको सतहमा बरफले भरिएको क्रेटरको एक भव्य दृश्य हो। यो तस्वीर १३ जुन २०२१ मा लिइएको थियो।
यो तस्बिर एक्जोमार्स ट्रेस ग्यास अर्बिटर (टीजीओ) मा कलर र स्टेरियो सर्फेस इमेजिङ सिस्टम क्यामराद्वारा खिचिएको हो। टीजीओ युरोपेली अन्तरिक्ष एजेन्सी र रूसी अन्तरिक्ष एजेन्सी रोस्कोस्मोस बीचको संयुक्त पहल हो।
टीजीओले मंगल ग्रहको परिक्रमा गर्छ र यसको वायुमण्डल बारे डाटा सङ्कलन गर्ने गर्दछ। भर्खर सार्वजनिक भएका तस्विरहरुमा भएका जानकारी एसिडिया प्लानिटियाको उत्तरी मैदानहरूसँग सम्बन्धित छ।
इसीएद्वारा जारी विज्ञप्तिमा यस तस्बिरको बारेमा महत्त्वपूर्ण जानकारी दिइएको छ। यो तस्बिर क्रेटरको भित्री भागमा जम्मा भएको पानीको बरफको हुनसक्ने वैज्ञानिकहरूको विश्वास छ। वैज्ञानिकहरूकाअनुसार मंगल ग्रहले आफ्नो स्पिन एक्सिसमा परिवर्तनहरू देखिरहेको छ। सायद यसैले गर्दा पहिले भन्दा कम उचाइमा बरफ जम्मा हुन अनुमति दियो।
मंगल ग्रहको कन्सेन्ट्रिक रिङमा विशिष्ट विशेषताहरू छन्। यसतर्फ पनि ईएसएको ध्यान गएको छ। फ्र्याक्चरको अर्ध-वृत्ताकार र बहुभुज ढाँचाहरू यी भौतिक सुविधाहरूमध्ये केही हुन्। यी ढाँचा र फ्र्याक्चर मौसमी परिवर्तनहरूको कारण हुन सक्छ र यसले बरफ फैलाउन मद्दत गर्छ। यी मौसमी परिवर्तनहरू मंगल ग्रहको झुकावसँग पनि सम्बन्धित छन्। लाइभ साइन्सको रिपोर्टअनुसार पृथ्वीको स्पिन एक्सिसको तुलनामा मंगल ग्रह धेरै परिवर्तन भएको छ।
मंगल ग्रहको अध्ययन गर्न, टीजीओले एक्सोमार्स मिसनको भागको रूपमा सन् २०१६ देखि यो रातो ग्रहलाई परिक्रमा गर्न थालेको हो। यसअघि, टीजीओले पठाएको जानकारीकै आधारमा मंगल ग्रहको भ्यालेस मरिनेसिस (Valles Marineris) उपत्यकाको सतह मुनि पानी लुकेको पत्ता लागेको थियो। यद्यपि, यस बारेको अनुसन्धान अझै जारी छ।
प्रकाशित: २१ माघ २०७८, शुक्रबार
